Neuroanatomie en neurofysiologie

Neuroanatomy and Neurophysiology

Eigenaar	Bachelor Psychobiologie
Coördinator	dr. J.A. Gorter
Onderdeel van	Bachelor Psychobiologie, jaar 1

Studiewijzer 2020/2021

Globale inhoud

Deze cursus begint op 29 maart en is bestemd voor eerstejaarsstudenten Psychobiologie. De cursus duurt 8 weken (exclusief 1 tussenweek).  Tijdens de cursus worden in de eerste helft de basisprincipes van de anatomie en fysiologie van de hersenen (CZS) behandeld. Voorbeelden worden aangevuld met laptopcolleges (LC), een wormenpracticum, neuroanatomiepractica en een integratieopdracht.

In het 2e deel van de cursus komt de humane anatomie en fysiologie van de perifere organen aan de orde. Hoorcolleges worden aangevuld met anatomiepractica en werkcolleges.

 

1e gedeelte:

Het eerste gedeelte is gericht op het centraal zenuwstelsel.

Neurofysiologie: Er wordt kennis opgedaan van de natuurkunde achter de biologie, met name m.b.t. elektriciteit, ionstromen en celmembranen, het voortgeleiden van een actiepotentiaal, synaptische integratie en neuronale netwerken.

In het 1e gedeelte komen ook de moleculaire cellulaire eigenschappen van neuroplasticiteit (leer- en geheugenprocessen) aan de orde (bv. lange termijn potentiatie) en een ziekteproces als epilepsie, een vorm van neuroplasticiteit die als het ware uit de hand gelopen is. Ook zal de signalering via hormonen behandeld worden. De verstoorde hormoonafgifte wordt uitgelegd aan de hand van de stress response.

Elektriciteitsleerprincipes worden in de hoor- en laptopcolleges behandeld en opdrachten moeten uitgevoerd worden in SOWISO. De bijbehorende practica behelzen een computermodel over membraanpotentialen, actiepotentiaal en synaptische potentialen en een nat practicum  waarin actiepotentialen gemeten worden in een reuzenaxon van de regenworm.

Neuroanatomie: Allereerst zal stilgestaan worden bij de globale opbouw van de hersenen bij vertebraten (vnl rat). Hierbij worden zowel de macrostructuur als belangrijke neurotransmittersystemen binnen de hersenen besproken. Naast een inleidend theoretisch kader zal de stof vooral ook praktisch worden verwerkt. Hiervan maken een snijpracticum, microscopisch practicum en computer ondersteunend onderwijs deel uit.

Integratieopdracht: Het verband tussen de neuroanatomie en neurofysiologie als oorzaak van een neuropathologie/neurologisch ziektebeeld wordt in groepsverband uitgewerkt na het doorlopen van de beide onderdelen.

Het eerste gedeelte wordt afgesloten met een deeltentamen (op 29 april)

Het ziet er naar uit dat we deze practica on site kunnen organiseren. De laptopcolleges zullen on line gegeven worden. Dit zou nog kunnen wijzigen dus houdt de mededelingen in de gaten!

2e gedeelte:

Het 2e gedeelte is gericht op de humane anatomie en fysiologie van de organen buiten het centraal zenuwstelsel.

Anatomie. Er zijn een aantal hoorcolleges over het bouwplan van de mens. De orgaansystemen die behandeld worden, komen ook aan de orde in een practicum (in de snijzalen van het AMC). Er is speciale aandacht voor hart en longen, spijsverteringstelsel, het urogenitaalstelsel en het bewegingsapparaat.

Fysiologie: In een serie hoor- en werkcolleges  wordt aandacht besteed aan de regulatie van processen gerelateerd aan de functie van het hart, longen, spijsvertering- en urogenitaal stelsel inclusief nieren.

Op 28 mei wordt het 2e gedeelte afgesloten met het tweede deeltentamen.

 

 

Studiemateriaal

Literatuur

• Verplicht boek: Neuroscience, 5th or 6th edition Purves et. al. Sinauer, 2019 (ISBN: 978-1605358413)

• Anatomie en fysiologie boek van Marieb (11e druk, eerdere druk mag ook)

Syllabus

• Op CANVAS zijn readers voor alle practica en laptopcolleges beschikbaar.

Practicummateriaal

• Labjas

Software

• Matlab 2012 of hoger

Overig

• Op SOWISO is een module elektriciteitsleer beschikbaar die hoort bij de neurofysiologiepractica.

Leerdoelen

• De student kan uitleggen hoe het centraal zenuwstelsel (CZS) van de mens en rat is opgebouwd en een vergelijking maken van het CSZ tussen mens en rat
• De student kan technieken beschrijven waarmee verbindingen en structuren in de hersenen zichtbaar worden gemaakt en uitleggen hoe deze technieken kunnen bijdragen aan het begrip van de anatomie en fysiologie van de hersenen
• De student kan de elektrofysiologische principes van neurale signalering uitleggen
• De student kan berekeningen en voorspellingen doen over de elektrische signalering van individuele neuronen
• De student kan de principes en werking van communicatie tussen neuronen en hoe dit verandert bij specifieke neuropathologieën uitleggen
• De student kan de anatomie en werking van de belangrijkste neurotransmitters en hormonen en hun rol bij neurologische/psychiatrische ziekten uitleggen
• De student kan het verband tussen de anatomie en (elektro)fysiologie als oorzaak of gevolg van een neurologische ziekte uitleggen
• De student kan de moleculaire mechanismes die ten grondslag liggen aan neuronale plasticiteit (leren en geheugen) uitleggen
• De student kan mogelijke oorzaken en cellulaire mechanismen van epilepsie benoemen en uitleggen hoe de ziekte onderzocht en bestreden kan worden
• De student kan elektrische signalen van een reuzenaxon afleiden en deze signalen interpreteren
• De student kan de fysiologische terminologie die gebruikt wordt om de werking van orgaan-specifieke moleculen, cellen, weefsels en organen beschrijven
• De student kan het geïntegreerde functioneren van weefsels en organen in het menselijke lichaam en de regelsystemen die eraan ten grondslag liggen of eruit volgen, uitleggen
• De student kan respectvol omgaan met dierlijk en menselijk materiaal
• De student kan constructieve feedback geven aan medestudenten

Onderwijsvormen

• Hoorcollege
• (Computer)practicum
• Zelfstudie
• Laptopcollege
• Werkcollege
• Zelfstandig werken aan bijv. project/scriptie
• Begeleiding/feedbackmoment

·         Hoorcolleges

-        Werkcolleges (verplicht)

·         Laptoppracticum (verplicht). Er wordt aan de hand van computermodellen uitgelegd hoe de membraanpotentiaal, de aktiepotentiaal en de synaptische potentiaal werken

·         Practica (verplicht);
*Neuroanatomie: er wordt met gefixeerd dierlijk materiaal gewerkt (microscopie).
*In het fysiologie snijpracticum wordt aan het reuzenaxon van de regenworm gemeten.

* Integratieopdracht. Hierbij wordt een videopresentatie gemaakt waarin de neurofysiologie en de neuroanatomie samengebracht worden aan de hand van een CZS ziektebeeld

* Humane anatomiepracticum van de perifere organen (op het AMC)

 

Verdeling leeractiviteiten

Aanwezigheid

Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):

• Deelname aan alle practica, computerpractica, veldwerk en werkcolleges in het curriculum is verplicht. Eventueel aanvullende eisen worden per onderdeel in de studiewijzer omschreven. Hier staat ook beschreven wat de eventuele consequenties zijn van het niet nakomen van deze verplichting.

Aanvullende eisen voor dit vak:

Bovenstaande aanwezigheidsplicht geldt ook voor alle 'live' aangeboden online practica (inclusief LC en integratieopdracht) en werkcolleges.

Mocht je wegens persoonlijke omstandigheden (denk hierbij aan ziekte of bijzondere familieomstandigheden) niet kunnen deelnemen aan een verplichte onderwijsbijeenkomst, neem dan direct per e-mail contact op met de vakcoördinator of docent via de gecommuniceerde e-mailadressen (zie hieronder  e-mailadressen uitgesplitst). Er wordt dan met je besproken of er mogelijkheden zijn om het onderwijs op een andere wijze te volgen, en zo ja welke.

Ben je langdurig niet in staat om onderwijs te volgen (langer dan 1 week), neem dan ook contact op met de studieadviseur.

Voor de practica en werkcolleges  (inclusief LC en integratieopdracht) geldt een strikte aanwezigheidsplicht.

Je mag gedurende het hele programma geen practicum missen. Er is voor de eerste deeltoets nog een mogelijkheid om maximaal 2 practica onderdelen in te halen. Voor practica op het AMC geldt een entreetoets. Deze practica  kunnen niet ingehaald worden.

Reden van afwezigheid doorgeven aan:

Neurofysiologie: psychobiologiejaar1-science@uva.nl

Neuroanatomie: a.b.mulder@uva.nl

AMC:

Humane anatomie: r.j.oostra@amsterdamumc.nl

Humane fysiologie: r.wilders@amsterdamumc.nl

NB Covid-19: Houd je te allen tijde aan de RIVM richtlijnen, ook als dit betekent dat je daardoor één of meerdere verplichte onderwijsbijeenkomsten moet missen. Ook hiervoor geldt, neem direct contact op zodat er samen gekeken kan worden naar een oplossing.

 

Toetsing

Onderdeel en weging	Details
Eindcijfer
1 (50%) Digitale Toets 1	Vereist
0.9 (45%) Digitale Toets 2	Vereist
0.1 (5%) Integratieopdracht	Vereist

Halverwege en aan het eind van de cursus wordt er een deeltentamen afgenomen.

Direct aan het begin van de cursus moet je starten met het maken van elektriciteitsberekeningen en opgaven in SOWISO. Om toegelaten te worden aan het 2e laptopcollege moet je het voor LC2 ingeleverd hebben met een >70% score. Tijdens de neuroanatomiepractica worden de vaardigheden van de student enkele malen beoordeeld.  Het gaat daar met namen om inzet en eventueel samenwerken. Een voldoende beoordeling is voorwaarde voor de toekenning van het eindcijfer van de cursus. Studenten die een onvoldoende beoordeling hebben voor het practicum kunnen het practicum pas herkansen in het volgende studiejaar. Deel van de  practicumstof wordt ook behandeld tijdens de colleges en wordt ook getoetst in de deeltentamens.

Deeltentamen 1 telt voor 50% mee voor het eindcijfer. De integratieopdracht is een verplicht onderdeel en de beoordeling telt voor 5% mee bovenop de score van het eerste deeltentamen. Het deel humane anatomie/fysiologie telt dan voor 45% mee voor het eindcijfer.

Voor practica op het AMC geldt een entreetoets. Deze practica  kunnen niet ingehaald worden.

Tijdens de werkcolleges van dr. Wilders worden de vragen besproken die via Canvas beschikbaar zijn gesteld.

Bij dit vak waarbij de beoordeling middels 2 deeltentamens en de integratieopdracht plaatsvindt, wordt 1 eindcijfer gegeven. Er mag dus gecompenseerd worden tussen de deeltentamens.

Bij eindcijfer > 5,5 gemiddeld en voldoende bij practicum ben je geslaagd.

Inzage toetsing

De manier van inzage wordt via de digitale leeromgeving gecommuniceerd.

Opdrachten

practicum

• Tijdens het practicum wordt gecheckt:

  • • Of je meegedaan hebt
    • Of je de invulopdrachten allemaal hebt gemaakt
    • Of je goed samenwerkt met je medestudent (tijdens wormenpracticum en integratieopdracht)

   

SOWISO elektriciteitsleer

• De opdrachten worden automatisch nagekeken en moeten in zijn geheel voor LC2 afgemaakt zijn; score moet hoger zijn dan 70% goed

Fraude en plagiaat

Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van fraude of plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA: http://student.uva.nl

Weekplanning

Rooster

Het rooster van dit vak is in te zien op DataNose.

Eindtermen

Via de Zichtbare Leerlijnen Creator kun je zien aan welke eindtermen de leerdoelen van deze cursus bijdragen en hoe de  vakleerdoelen, leerlijndoelen en eindtermen van de opleiding aan elkaar gekoppeld zijn:

https://datanose.nl/#program[BSc%20PB]/outcomes 

https://datanose.nl/#program[BSc%20PB]/trajectories

Aanvullende informatie

Dit vak sluit aan op Introductie Psychobiologie, Cognitieve Psychologie en Celbiologie

Bij Neurofysiologie worden werkgroepen of practica gegeven, waarbij de studiestof geïllustreerd wordt. Bij deze practica/werkgroepen is aanwezigheid verplicht en er worden verplichte invulopdrachten gemaakt die aan het eind van ieder practicum worden gecheckt door de assistenten. Er worden elektriciteitsleer opdrachten gemaakt op SOWISO. Er wordt een (youTube) video gemaakt waarbij jullie neuroanatomie en neurofysiologie moeten integreren.

De toetsing van de leerdoelen vindt plaats tijdens het schriftelijke tentamen.

Verwerking vakevaluaties

Het vak is in 2021 aanzienlijk veranderd ivm COVID en de vakevaluatie van 2019 en 2020.

Alle neuro-onderdelen inclusief stresshormonen worden behandeld in het eerste gedeelte

Ter bevordering van de onderlinge samenwerking is er nu een integratieopdracht opgenomen waarbij neuroanatomie gelinkt moet worden aan de pathofysiologie dmv een zelfgemaakte video die onderling beoordeeld wordt.

In het tweede gedeelte is nu volledige anatomie en fysiologie van de perifere organen opgenomen.

De beide deeltentamens worden digitaal afgenomen mbv testvision. (MC- invul- en open vragen).

Contactinformatie

Coördinator

• dr. J.A. Gorter

Docenten

• V. Bakker
• M.J. den Boer
• F. Cruyff BSc
• dr. Cato Drion
• dr. J.A. Gorter
• dr. Myrtille Gumbs
• Anna van Harmelen
• Eva van Heese
• dr. R.B. de Heus
• dr. H.J. Krugers
• dr. A.B. Mulder
• Floor Ooms
• prof. dr. R.J. Oostra
• S. Peeters
• dr. Ronald Wilders