Informatiekunde in Vogelvlucht

Encyclopedia of Information Studies

6 EC

Semester 1, periode 1

5072INIV6Y

Eigenaar Bachelor Informatiekunde
Coördinator prof. dr. Tom van Engers
Onderdeel van Bachelor Informatiekunde, jaar 1Minor Information Systems, jaar 1

Studiewijzer 2019/2020

Globale inhoud

Informatiekunde in Volgelvlucht introduceert het vakgebied in brede zin. Welke perspectieven bestaan er op informatie (economisch, wiskundig, de mens als informatieverwerker, de computer als informatieverwerker)? Hoe gaan mensen om met gedigitaliseerde informatie en informatiesystemen? Aan welke eisen moet de interactie tussen mens en informatiesysteem voldoen en hoe kun je vaststellen of de interactie aan de eisen voldoet? Welke rol speelt informatie binnen organisaties en bedrijven en hoe wordt de informatiehuishouding van organisaties ontwikkeld?

Het introductie vak maakt deel uit van de integratieleerlijn en verbindt verschillende onderdelen van het studieprogramma: techniek, mens-computer-interactie, organisatie-en bedrijfskunde en modelleren en ontwerpen.

We anticiperen op andere vakken in het curriculum: bijvoorbeeld de eerstejaarsvakken Analysemethoden- en technieken, Interactie-ontwerp en Multimedia ontwerpproject en het vak Informatie- en Organisatie, zodat je als student de opzet en structuur van opvolgende vakken kunt plaatsen.

Studiemateriaal

Literatuur

  • Bernoff, J & C. Li 'Groundswell, winning in a world transformed by social techologies', Harvard Business Press, Boston, 2011
  • Week 1
    - Hey, J. (2008). The data, information, knowledge, wisdom chain. Accessed 16 July.
    - Norman, D. A. (1993). Things that make us smart: Defending human attributes in the age of the machine: Basic
    Books. (H1-2)
    - Zins, C. (2007). Conceptual approaches for defining data, information, and knowledge. Journal of the American
    society for information science and technology, 58(4), 479-493.
    Week 2
    - Bereiter, C. (1997). Situated cognition and how to overcome it. Situated cognition: Social, semiotic, and psychological
    perspectives, 281-300.
    - Norman, D. A. (1993). Things that make us smart: Defending human attributes in the age of the machine: Basic
    Books. (H3-6)
    - Tullis, T. S., & Stetson, J. N. (2004). A comparison of questionnaires for assessing website usability. Paper presented
    at the Usability Professional Association Conference.
    Week 3
    - Shannon, C. E. (1948). A mathematical theory of communication. ACM SIGMOBILE Mobile Computing and
    Communications Review, 5(1), 3-55.
    Week 5
    - Gibson, J. J. (1977). The theory of affordances. Hilldale, USA.
    - Mintzberg, H. (1981). Organization design: fashion or fit? : Graduate School of Business Administration, Harvard
    University.
    - Kim, S.-K., & Carrington, D. (2002). Integrating use-case analysis and task analysis for interactive systems. Paper
    presented at the Software Engineering Conference, 2002. Ninth Asia-Pacific.
    Week 6
    - Aguilar-Saven, R. S. (2004). Business process modelling: Review and framework. International Journal of production
    economics, 90(2), 129-149.
    - Bashar Nuseibeh & Steve Easterbrook, 2000, Requirements Engineering- A Roadmap, in ICSE '00 Proceedings of
    the Conference on The Future of Software Engineering Pages 35-46.

Overig

  • Relevante artikelen via Canvas

  • Het materiaal op de Canvassite van het Practicum Academische Vaardigheden

Leerdoelen

  • de student herkent belangrijke elementen uit de Informatie Theorie (kennis);
  • de student benoemt de verschillende perspectieven op informatie (kennis);
  • de student identificeert de werking van menselijke informatiewerkingsprocessen (kennis);
  • de student onderscheidt menselijke informatieverwerking en informatieverwerking door computers (analyse);
  • de student past heuristieken voor de evaluatie van mens-computer interactie op een systematische wijze toe (toepassing);
  • de student doet op systematische wijze verslag van uitgevoerde (onderzoeks)opdrachten (toepassing; synthese);
  • de student onderkent de multidisciplinariteit van het vakgebied Informatiekunde (kennis);
  • de student modelleert een simpel organisatorisch proces met behulp van een semi-formele methode (analyse).

Onderwijsvormen

  • Hoorcollege
  • Werkcollege
  • Zelfstudie
  • Presentatie/symposium

Hoorcollege, gevolgd door twee werkcolleges. Tijdens het hoorcollege wordt het thema van de week
geïntroduceerd. Tijdens de werkcolleges wordt het thema verdiept aan de hand van wetenschappelijke
literatuur en praktijkoefeningen. Het allereerste hoorcollege behandelt bijvoorbeeld het onderscheid tussen
data, informatie en kennis en wordt opgevolgd in het eerste werkcollege met een gerelateerde opdracht.
Daarnaast bestudeert u het op Canvas beschikbaar gestelde videomateriaal van de Khan Academy over
‘information theory’.

Verdeling leeractiviteiten

Er zijn 6 contacturen per week, 2 uur hoorcollege en twee keer 2 uur werkcollege. Daarnaast word je geacht 15 uur
per week aan zelfstudie te besteden. De zelfstudie heeft betrekking op het doornemen en leren van de tentamenstof
en het uitwerken van werkcollegeopdrachten. Je kunt ervan uit gaan dat je de helft van de zelfstudietijd besteedt
aan de leerstof en de andere helft aan de opdrachten. Nagekeken opdrachten worden tijdens de werkcolleges
nabesproken. Indien nodig kan de werkcollegedocent een groep afzonderlijk (naast de ingeroosterde
werkcollegetijd) feedback geven.

Academische vaardigheden

Naast de werk- en hoorcolleges van Informatiekunde in Vogelvlucht volg je ook het eerstejaars PAV (Practicum
Academische Vaardigheden). Deze practica maken deel uit van het lesprogramma van dit vak en worden verzorgd door tutoren en de coördinator academische vaardigheden.

Sommige van de PAV-­onderdelen vallen samen met praktische opdrachten binnen de werkcolleges. Bij het vak Informatiekunde in Vogelvlucht ligt het accent van het PAV op “presenteren” en “academisch schrijven”. Zo ga je in week 2 onderzoeken of een bepaalde website goed functioneert. Over je bevindingen schrijf je een verslag – de wijze waarop het verslag geschreven moet worden en je onderzoek kunt doen naar relevante bronnen wordt in PAV behandeld en begeleid. Daarnaast ontvang je  van jouw tutor en medestudenten tijdens de PAV‐bijeenkomsten feedback op jouw presentatievaardigheden.  

Voor BSc Informatiekunde studenten is het volgen van deze practica een voorwaarde om dit vak te kunnen afsluiten. Hiervoor geldt onder andere een aanwezigheidsplicht. Studenten die geen BSc Informatiekunde studeren, zijn vrijgesteld van deze practica.

Studenten die eerder het vak Tutoraat IK1 of het Practicum Academische Vaardigheden (2014-2015, 2015-2016) hebben gevolgd en succesvol afgesloten, kunnen vrijstelling aanvragen voor dit practicum academische vaardigheden bij de coördinator academische vaardigheden, L. van Pappelendam (A.L.vanPappelendam@uva.nl). Neem ook met andere vragen over PAV contact op met deze coördinator.

 

Aanwezigheid

Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):

  • Voor practica en werkcolleges, met opdrachten, geldt een aanwezigheidsplicht, tenzij anders vermeld in de studiegids. Wanneer studenten niet voldoen aan deze aanwezigheidsplicht kan het onderdeel niet met een voldoende worden afgerond. De aanwezigheidsplicht met betrekking tot hoor-werkcolleges staat, indien van toepassing, vermeld in de studiegids.

Aanvullende eisen voor dit vak:

  • Aanwezigheid bij de hoorcolleges wordt sterk aanbevolen.
  • Voor de werkcolleges geldt een strikte aanwezigheidsplicht.
  • Ben je vaker dan 2 keer – zonder geldige reden - afwezig bij de werkcolleges dan wordt er geen eindcijfer geregistreerd.

Toetsing

Onderdeel en weging Details

Eindcijfer

1 (100%)

Tussentoets

Eindcijfer

1 (100%)

Tussentoets

Deeltoets 1 (week 4)

1.     Videoreeks Khan Academy: Information Theory

2.     Norman, D. A. (1993). Things that make us smart: Defending human attributes in the age of the machine: Basic Books. Hoofdstuk 1 t/m 6.

3.     Shannon, C. E. (1948). A mathematical theory of communication. ACM SIGMOBILE Mobile Computing and Communications Review, 5(1), 3-55.

4.     Hey, J. (2008). The data, information, knowledge, wisdom chain. Accessed 16 July.

5.     Bereiter, C. (1997). Situated cognition and how to overcome it. Situated cognition: Social, semiotic, and psychological perspectives, 281-300.

6.     Alle college-sheets week 1 t/m 3.

Deeltoets 2 (week 8)

1.     Li, C., & Bernoff, J. (2011). Groundswell : winning in a world transformed by social technologies. Boston, Mass.: Harvard Business Press. Hoofdstukken 1 t/m 9

2.     Mintzberg, H. (1981). Organization design: fashion or fit? : Graduate School of Business Administration, Harvard University.

3.     Aguilar-Saven, R. S. (2004). Business process modelling: Review and framework. International Journal of production economics, 90(2), 129-149.

4.     Kim, S.-K., & Carrington, D. (2002). Integrating use-case analysis and task analysis for interactive systems. Paper presented at the Software Engineering Conference, 2002. Ninth Asia-Pacific. ISB 0-7695-1850-8/02 IEEE.

5.     Gibson, J. J. (1977). The theory of affordances. Hilldale, USA.

6.     Alle college-sheets week 5 t/m 7.

 

Uit het vorige deel (week 1 t/m 3) komen vragen terug over:

7.     Norman, D. A. (1993). Things that make us smart: Defending human attributes in the age of the machine: Basic Books. Hoofdstuk 1 t/m 6.

8.     Shannon, C. E. (1948). A mathematical theory of communication. ACM SIGMOBILE Mobile Computing and Communications Review, 5(1), 3-55.

_____________________________________________________________________________________________________

Van studenten die niet aan de deadlines en de opdrachten hebben voldaan wordt geen cijfer geregistreerd.

Inzage toetsing

Om een inzagemoment aan te vragen, kun je contact opnemen met je begeleider.

Opdrachten

werkcollegeopdrachten

  • De opdrachten zijn verschillend van aard: literatuur bestuderen, annoteren en vragen formuleren naar aanleiding van de literatuur. Verder wordt er gewerkt aan een grote case opdracht rond het gebruik van Canvas zelf. Aan de uitwerking van de opdrachten is een strikte deadline verbonden. Zie Canvas voor een nadere beschrijving van de opdrachten.  

Fraude en plagiaat

Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van fraude of plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA: http://student.uva.nl

Weekplanning

Leerlijn 1: de theorie
Week 1
WC 1.1 - Aan de hand van de artikelen van Hey en Zins bespreken we data, informatie en kennis.

In hoeverre stemmen de beschrijvingen van data, informatie en kennis (Hey, 2004) overeen met de beschrijvingen van experts (Zins, 2007)? Maak met je groepje een analyse van de OVEREENKOMSTEN EN VERSCHILLEN in terminologie. Dat hoeft niet uitputtend. Drie overeenkomsten en drie verschillen is voldoende. Leg de uitkomst van jullie analyse vast. Dit mag in verschillende vormen: een tekst, een Powerpoint, een videoclip, een Wiki-pagina.
Eisen: 1. Bespreek hoe jullie de opdracht hebben aangepakt. Hoe zijn jullie begonnen? Hebben jullie bijvoorbeeld een inventarisatie gemaakt van de termen in Hey en die vergeleken met de termen in Zins? Denk bijvoorbeeld aan: raw, discrete, cognition, personal. 2. Bespreek ten minste drie overeenkomsten en drie verschillen (waar spreken de experts van Zins in termen die niet bij Hey voorkomen of omgekeerd). 3. Geef een conclusie: Wat leid je uit de analyse af en wat is het antwoord op de vraag: in hoeverre stemmen de beschrijvingen van data, informatie en kennis (Hey) overeen met de beschrijvingen van experts (Zins, 2007)?
Deadline voor het uploaden: 11 september

Beoordeling: Voldaan/ Niet voldaan

Let op: Deze opdracht draagt bij aan de voorbereiding van het tentamen

Week 2
WC 2.1 - We brengen koppelingen aan tussen twee belangrijke auteurs: Bereiter en Norman

  1. Wat is de relatie tussen non-situated thinking (Bereiter)en reflective thinking (Norman)?
  2. Bereiter beschrijft twee typen studenten: hoe verhouden deze zich tot het onderscheid tussen situated en non-situated cognition?
  3. Bereiter stelt dat mensen meer op computers zouden moeten proberen te lijken. Waarom zegt hij dat? Wat is zijn argumentatie?

Tijdens de werkgroep bespreek de drie vragen met je groepje en maak een verslag van jullie antwoorden  (maximaal 250 woorden per vraag).

Deadline voor het uploaden : 18 september

Week 3
WC 3.1 – Werkcollege Shannon

Bekijk de Kahn Academy filmpjes en maak de oefenvragen.  

Lees de eerste 18 pagina’s van het artikel van Shannon grondig door.

In dit werkcollege zullen we de berekeningen oefenen zoals die ook op het tentamen worden getoetst.

Week 5
WC 5.1 – Use case & Activity Diagrams

Voorbereiding
Lees de artikelen:

  • Aguilar-Saven, R. S. (2004). Business process modelling: Review and framework. International Journal of production economics, 90(2), 129-149.
  • Kim, S.-K., & Carrington, D. (2002). Integrating use-case analysis and task analysis for interactive systems. Paper presented at the Software Engineering Conference, 2002. Ninth Asia-Pacific.

Zoek een handleiding over het maken van UML Use Case Diagrams en UML Activity Diagrams (Fowler, UML Distilled is een goede bron!)

En bekijk de websites:

http://www.usability.gov/how-to-and-tools/methods/use-cases.html

https://www.youtube.com/watch?v=UzprPX82Nac

Probeer een van de vele gratis UML tools te vinden,  bijv. UML Star, installeer deze en probeer die uit op jouw computer.

Week 6
WC 6.1 – Requirements Analysis

Lees de volgende artikelen:

Aguilar-Saven, R. S. (2004). Business process modelling: Review and framework. International Journal of production economics, 90(2), 129-149.

Bashar Nuseibeh & Steve Easterbrook, 2000, Requirements Engineering- A Roadmap, in ICSE '00 Proceedings of the Conference on The Future of Software Engineering Pages 35-46 .pdf

 

In het werkcollege zullen we de requirements die van belang in de casus waaraan jullie werken nader worden onderzocht en gestructureerd. 

 

Week 7
WC 1 - Eindpresentaties

Leerlijn 2 : de case opdracht
Als eerstejaars studenten zijn jullie in de volgende fase van je reguliere opleiding terecht gekomen. In de vakken die je volgt op de universiteit krijg je inzicht in de huidige stand van de wetenschap. Je verkrijgt kennis door uitleg van de docent maar zoals je zal merken, word je ook geacht zelf actief kennis te verwerven.

De universiteit gebruikt  IT-systemen bijvoorbeeld om jullie bij de kennisverwerving te helpen. Op dit moment wordt daarvoor de Canvas  e-Learning-omgeving gebruikt. Daarnaast worden er nog vele andere, vaak gekoppelde IT-systemen gebruikt voor het ondersteunen van allerlei bedrijfsprocessen.
In het vak Informatiekunde in vogelvlucht gaan jullie een complex IT-system onderzoeken. Je zult daarbij analyseren of dit systeem in relatie tot zijn omgeving voldoet aan de eisen die aan daaraan redelijkerwijs moeten worden gesteld.
We kijken daarbij naar o.a. welke eisen aan een dergelijk systeem zouden moeten worden gesteld, hoe aan deze eisen tegemoet wordt gekomen, hoe gebruikersvriendelijk het systeem is voor de verschillende categorieën gebruikers  en hoe het systeem zich verhoudt tot andere informatiesystemen waar het mee gekoppeld is.

Werkwijze
De werkwijze is als volgt:
We gaan werken in groepen van 3 - 4 studenten. Centrale opdracht is om een analyse te maken van het te bestuderen systeem  en een voorstel voor een verbeterde versie te maken, geïllustreerd door een ontwerp van een prototype.

De volgende vragen worden gedurende de werkcolleges bestudeerd, telkens vanuit de verschillende gebruikersperspectieven. In de verschillende weken komen de volgende opdrachten aan bod.

  1.  Aan welke eisen ten aanzien van het gebruik moet het systeem voldoen en hoe beoordeel je de mate waarin het het aan deze eisen voldoet vanuit het perspectief van de belanghebbenden (stakeholders)? Ook hier een kort verslag en een presentatie.
  2. Welke informatie moet in het systeem worden opgenomen en hoe organiseer je de toegang tot die informatie? In het werkcollege moeten de inzichten worden gedeeld waarbij uiteraard stil moet worden gestaan bij de wijze van vergaring van de gegevens en de op academisch verantwoorde wijze van presenteren daarvan. De groepen moeten een kort verslag max 4 pagina’s plus een presentatie voorbereiden.
  3. Naast het IT-systeem dat centraal staat in het onderzoek zullen in de context waarin dat systeem wordt gebruikt wellicht nog andere systemen worden gebruikt. Inventariseer welke systemen dat zijn. Documenteer een en ander in een kort verslag en een presentatie.
  4. Welke functionaliteit wordt nu ondersteund en druk dat uit in een beschrijving om basis van een UML model: een use-case en een activity diagram.
  5. Welke functionaliteit zou het bestudeerde systeem moeten hebben en druk dat uit in een beschrijving om basis van een UML model: een use-case en een activity diagram.
  6. Analyseer de verschillen tussen de modellen van het huidige systeem en de voorgestelde verbeterde versie daarvan.
  7. Beschrijf hoe de transitie van de huidige situatie naar de nieuwe waarin de verbeterde versie van het systeem wordt gebruikt het best kan worden vormgegeven.

De bovengenoemde vragen worden in de werkcolleges besproken en moeten resulteren in een eindrapport (max 4000 woorden, hetgeen overeenkomt met ongeveer 10 pagina’s, exclusief bijlagen), dat grotendeels kan worden gebaseerd op de deelopdrachten, en een presentatie. In week 7 van het vak wordt tijd geroosterd voor deze eindpresentaties.

 

Eindpresentaties

In week 7 moeten jullie een eindpresentatie geven van de bevindingen van dit onderzoek. De presentatie moet ongeveer 15 minuten duren, daarna is er gelegenheid voor het stellen van vragen door de docenten en je medestudenten.

Verder moet je deze week een eindverslag inleveren. Dit eindverslag heeft een omvang van maximaal 4000 woorden en moet aan het eind van week 7 worden geüpload. Tevens dient u drie geprinte versies mee te nemen naar de eindpresentatie.

Rooster

Het rooster van dit vak is in te zien op DataNose.

Aanvullende informatie

Dit vak heeft een Canvas-site. Hier vind je de noodzakelijke aanvullende informatie, zoals de groepsindeling van de werkcolleges, de opdrachten en de collegepresentaties. Ook eventuele wijzigingen in het programma worden via Canvas bekend gemaakt.
Bekijk de Canvas-site dus met grote regelmaat!

Verwerking vakevaluaties

Hieronder vind je de aanpassingen in de opzet van het vak naar aanleiding van de vakevaluaties.

Contactinformatie

Coördinator

  • prof. dr. Tom van Engers

Docenten

  • dr. Jacobijn Sandberg
  • prof. dr. Tom M. van Engers
  • Giovanni Sileno PhD
  • Bas Smit