Studiewijzer 2018/2019
Globale inhoud
In het vak Leren en Geheugen staat de vraag centraal hoe ons brein in staat is om informatie op te slaan, vast te houden en vervolgens weer terug te halen op noodzakelijke momenten. We onderscheiden de verschillende typen geheugen en behandelen deze vervolgens op verschillende niveaus. Deze niveaus zijn grofweg in te delen als volgt: 1) elementaire cellulaire en genetisch moleculaire processen die ten grondslag liggen aan leren en geheugen. 2) Hoe leren en geheugen zijn gerelateerd aan communicatie tussen neuronen, netwerken en hersengebieden. 3) Hoe leren en geheugen tot uiting komen in het gedrag van het individu.
Hierbij wordt een breed scala aan onderzoeksmethoden belicht, varierend van functional genomics, biochemie, patch-clamp in hersenplakjes, single cell afleidingen in vivo, netwerk benaderingen tot brain imaging technieken. Na afloop heeft de student een goed overzicht over de huidige kennis op het gebied van leren en geheugen, van elementaire cellulaire processen tot hogere-orde hersensystemen.
Studiemateriaal
Literatuur
- Principles of Neural Science, Kandel E.R., Schwartz J.H. Jessell T.M.. New York, McGraw-Hill.
Learning and Memory, Gluck, M.A., Mercado, E., Myers, C.E., New York, Worth Publishers. 3rd ed. 2016
Overig
Leerdoelen
Aan het eind van het vak kan de student:
- de cellulaire processen betrokken bij leren en geheugen uitleggen.
- beschrijven hoe veranderingen in de activering van het genetisch materiaal van organismen bijdragen aan leren en geheugenvorming.
- de eigenschappen van de drie belangrijkste fasen in een leerproces onderscheiden, namelijk acquisitie, consolidatie en retentie.
- verschillende typen van geheugen onderscheiden op basis van de duur van het geheugen en het soort informatie dat wordt opgeslagen.
- uitleggen hoe de karakteristieken van elk type geheugen tot uiting komen in het gedrag van een individu.
- voor de verschillende typen geheugen in eigen woorden experimenten beschrijven om deze te testen.
- weergeven welke hersengebieden er betrokken zijn bij elk van de verschillende geheugens.
- belangrijke theorieën over synaptische- en systemische consolidatie samenvatten en de rol van slaap daarin.
- het verschil tussen de drie vormen van machine learning (unsupervised learning, supervised learning en reinforcement learning) beschrijven, de eigenschappen ervan in verschillende modellen en hun effecten op neurale netwerken onderscheiden en aangeven op welke hersengebieden deze van toepassing zijn.
- predictive coding modellen in neurale netwerken herkennen en beschrijven
- uitleggen hoe de ziekte van Alzheimer zich manifesteert in het brein van een individu.
Onderwijsvormen
- Hoorcollege
- Zelfstudie
- Thuis opdrachten/Zelfstudie
Hoorcolleges - geschat op 44 uur
Thuis opdrachten kunnen deel uitmaken van de cursus
Deze cursus bestaat uit een reeks van 18 hoorcolleges. Tevens zijn er 2 werkcolleges waarin wordt geoefend met oude tentamenvragen en vragen kunnen worden gesteld door studenten.
Van de student wordt verder zelfstudie verwacht, hetgeen bestaat uit het voorbereiden van de hoor- en werkcolleges, het lezen van het boek en materiaal dat aangeboden wordt op blackboard en het leren van de tentamenstof.
Verdeling leeractiviteiten
|
Activiteit
|
Aantal uur
|
|
Hoorcollege
|
36
|
|
Tentamen
|
3
|
|
Werkcollege
|
4
|
|
Zelfstudie
|
201
|
Aanwezigheid
Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):
-
Deelname aan alle practica, computerpractica, veldwerk en werkcolleges in het curriculum is verplicht en de student dient zich op deze bijeenkomsten terdege voor te bereiden.
Aanvullende eisen voor dit vak:
Aanwezigheid bij de hoor- en werkcolleges wordt sterk aanbevolen. Tijdens colleges kunnen er vragen aan de docent worden gesteld. Het is niet de bedoeling om vragen per email te stellen aan docenten.
Toetsing
| Onderdeel en weging
|
Details
|
|
| |
|
| |
|
| |
Stof voor deeltoets 1: Colleges en literatuur van weken 44 t/m 46.
Stof voor deeltoets 2: Colleges en literatuur van weken 48 t/m 50.
|
Onderdeel
|
Deadline
|
Weging %
|
Minimumcijfer
|
Compenseren
|
Herkansing
|
|
Tentamen
|
Twee deeltoetsen in week 4 en week 8 van Periode 2
|
De twee deeltoetsen bestaan elk uit 15 multiple choice (MC) vragen, 5 korte open vragen en 2 essay vragen.Voor de berekening van het cijfer wordt gecorrigeerd voor de gokkans van de MC vragen.
Eindcijfer: 50% MC + 50% open vragen (kort + essay)
|
5.5 wordt afgerond tot een 6
|
NvT
|
April
|
|
Herkansing
|
April
|
Een tentamen met in totaal 30 MC vragen, 10 korte open vragen en 4 essay vragen Voor de berekening van het cijfer wordt gecorrigeerd voor de gokkans. Eindcijfer: 50% MC + 50% open vragen (kort + essay)
|
5.5 wordt afgerond tot een 6
|
NvT
|
Nvt
|
Inzage toetsing
De manier van inzage wordt via de digitale leeromgeving gecommuniceerd.
Tentamens mogen niet worden meegenomen. Vragen en opmerkingen van studenten tijdens een inzage moment zullen behandeld worden door de docenten en terugkoppeling zal plaatsvinden via Canvas of email.
Opdrachten
Tijdens de cursus zullen er opdrachten beschikbaar worden gemaakt om te oefenen met de tentamenstof.
Deze opdrachten zullen behandeld worden tijdens de werkcolleges voorafgaand aan de deeltentamens.
Fraude en plagiaat
Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van fraude of plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA: http://student.uva.nl
Weekplanning
| Weeknummer | Onderwerpen | Studiestof |
| 1 | | |
| 2 | | |
| 3 | | |
| 4 | | |
| 5 | | |
| 6 | | |
| 7 | | |
| 8 | | |
Rooster
Het rooster van dit vak is in te zien op DataNose.
Eindtermen
Deze cursus draagt bij aan de volgende eindtermen van de opleiding Psychobiologie:
1) Kennis en Inzicht
De bachelor:
- 1a) kan de basisprincipes uit de vakgebieden ‘genetica en evolutie’, ‘celbiologie’, ‘biochemie’, ‘fysiologie’, ‘embryologie’, ‘anatomie’ en ‘evolutie en gedrag’ uitleggen.
- 1b) kan de ontwikkeling en werking van het brein op alle niveaus – van molecuul tot de menselijke geest – binnen Psychobiologie, voornamelijk de deelgebieden ‘perceptie tot bewustzijn’, ‘leren en geheugen’, ‘emotie’, ‘motivatie’, ‘neuroanatomie’ en ‘neurofysiologie’ uitleggen.
- 1c) kan de pathofysiologie en bijbehorende diagnostische methoden en mogelijke therapieën uitleggen.
- 1d) kan uitleggen welke onderzoekstechnieken nodig zijn voor het ontwikkelen van kennis en dat kennis nodig is voor het ontwikkelen van onderzoekstechnieken.
- 1e) kan de kennis opgedaan bij een zelfgekozen vak uitleggen.
- 1f) kan de basisprincipes uit de beroepsethiek en wetenschapsfilosofie uitleggen.
- 1g) kan mogelijke vervolgopleidingen benoemen.
- 1h) kan uitleggen wat de bijdragen en beperkingen zijn van de kennis op elk niveau - van molecuul tot de menselijke geest - aan het wetenschapsgebied Psychobiologie.
- 1i) kan op alle niveaus de werking van het brein van dieren en mensen vergelijken.
- 1j) kan onderbouwen hoe de pathofysiologie bijdraagt aan het begrip van de ontwikkeling en werking van het brein op alle niveaus.
- 1k) kan grensverleggende ontwikkelingen in het wetenschapsgebied Psychobiologie herkennen.
- 1l) kan uitleggen dat een standpunt wordt beïnvloed door context.
2) Toepassen Kennis en Inzicht
De bachelor:
- 2a) kan onderbouwen welke onderzoekstechnieken nodig zijn om onderzoeksvragen binnen het wetenschapsgebied Psychobiologie te beantwoorden.
- 2b) kan ondersteunende disciplines zoals wis-, natuur- en scheikunde en programmeren toepassen.
- 2c) kan de empirische cyclus zelfstandig doorlopen bij het uitvoeren van een onderzoek.
- 2d) kan op een wetenschappelijke manier lopende experimenten documenteren.
- 2e) kan algemene laboratoriumvaardigheden uitvoeren.
- 2f) kan onderzoek doen met proefpersonen en relevante proefdieren.
- 2g) kan voor de psychobiologie relevante computerprogramma’s en/of programmeertalen gebruiken.
- 2h) kan ruwe data interpreteren en een geschikte (kwantitatieve) analysemethode toepassen.
- 2i) kan werken volgens algemene milieu- en veiligheidsnormen.
- 2j) kan redeneren en argumenteren en meerdere standpunten benoemen en onderbouwen.
3) Oordeelsvorming
De bachelor:
- 3a) kan relevante literatuur verzamelen, verwerken en interpreteren.
- 3b) kan de implicaties van onderzoeksresultaten voor de maatschappij overzien.
- 3c) kan onderzoeksresultaten binnen de Psychobiologie en/of binnen een discipline- overstijgende context interpreteren.
- 3d) kan de ethische aspecten van beroepsmatige omgang met levende organismen en weefsel overwegen.
- 3e) kan informatie analyseren aan de hand van kwaliteitscriteria en er een eigen oordeel over vormen.
- 3f) kan alternatieven en tegenargumenten overwegen bij het vormen of herzien van een oordeel.
4) Communicatie
De bachelor:
- 4a) kan kennis, bevindingen en standpunten in wetenschappelijk Nederlands en Engels schriftelijk rapporteren en mondeling presenteren.
- 4b) kan een bijdrage leveren aan wetenschappelijke discussies.
- 4c) kan op basis van begrip en respect communiceren.
- 4d) kan onderzoeksgegevens communiceren volgens de regels van wetenschappelijke integriteit.
- 4e) kan een standpunt overbrengen.
5) Leervaardigheden
De bachelor:
- 5a) kan een zelfstandige en wetenschappelijke werkwijze en houding ontwikkelen.
- 5b) kan zich zelfstandig kennis eigen maken.
- 5c) kan nieuwe kennis integreren met aanwezige kennis en tot inzichten komen.
- 5d) kan een constructieve en synergetische manier van samenwerken ontwikkelen.
- 5e) kan zich in een zelfgekozen deelgebied verdiepen of verbreden.
- 5f) kan zich nieuwe technische vaardigheden eigen maken.
- 5g) kan feedback geven en verwerken.
- 5i) kan reflecteren op eigen gedrag en dit gedrag desgewenst verbeteren.
- 5j) kan geleerde principes generaliseren en toepassen in een andere context.
Er zijn twee nieuwe docenten betrokken bij de cursus. Prof. Dr. Helmut Kessels neemt drie colleges over van Dr. Wim Ghijsen over de cellulaire basis van Leren en Geheugen. Verder neemt Dr. Jorge Meijas de colleges over computationele modellen over van Dr. Fleur Zeldenrust. Studenten die de cursus in eerdere jaren gevolgd hebben maar het tentamen nog niet met een voldoende hebben afgesloten, moeten er rekening mee houden dat de inhoud van deze colleges en de leesstof ingrijpend zal wijzigen. Het is de verantwoordelijkheid van de student om op de hoogte te zijn van het tentamenmateriaal van de cursus zoals hij dit jaar wordt aangeboden.
Coördinator
Docenten
- prof. dr. H. Kessels
- dr. Wim Ghijsen
- dr. H.J. Krugers
- prof. dr. P.J. Lucassen
- dr. van Moorselaar
- dr. L.M. Talamini
- dr. J. Meijas