Energietransities

Energy Transitions

Studiewijzer 2018/2019

Globale inhoud

Als centraal thema van het vak Energietransities hebben we gekozen voor elektriciteitsopwekking. Rondom dit thema wordt door de studenten een vijftal casussen uitgewerkt rondom (nieuwe) elektriciteitsopwekking in Nederland:

1. Elektriciteit uit een steenkolencentrale
2. Elektriciteit uit een windmolenpark
3. Elektriciteit uit een aardgascentrale (op basis van conventioneel en/of schaliegas)
4. Elektriciteit uit een kerncentrale
5. Elektriciteit uit zonne-energie

De studenten worden verdeeld over de verschillende casussen. Elke casus wordt belicht vanuit de volgende vier invalshoeken waarvan twee met een zwaartepunt in de gammadisciplines en twee met een zwaartepunt in de bètadisciplines:

1. Economie
2. Politiek
3. Techniek
4. Ecologie en Landschap

Hierbij wordt vanuit elk van de vier invalshoeken gekeken naar de totale keten van winning van de brandstof tot en met de omzetting hiervan tot elektriciteit. Afhankelijk van de casus en de voorkeur van de studenten kan een nadruk op winning (bijv. schaliegas) of juist opwekking (bijv. kolencentrale) gelegd worden. Ter oriëntatie wordt voor de casus een historische ontwikkeling (bijv. de steenkoolwinning in Europa, of het aandeel van de totale energieproductie in Nederland door windenergie) geschetst en onderbouwd met een visualisatie. De oorsprong van de gegevens moet correct worden geciteerd, en de onderliggende gegevens moeten ook worden gedocumenteerd en opgeslagen. Hierna volgt een verdiepende fase waarin de verkregen inzichten vanuit de vier invalshoeken worden gebruikt om een standpunt te formuleren m.b.t. de bijdrage van de energievorm aan de toekomstige elektriciteitsproductie in Nederland in het algemeen, alsmede voor de verwachte toekomst van de specifieke locatie waarop de elektriciteit wordt opgewekt en/of de brandstof wordt gewonnen in de betreffende casus. Dat kan een bestaande of een nieuw te bouwen centrale en/of opwekpunt zijn. Dus bijvoorbeeld in het geval van een offshore windmolenpark: wat zal de rol van offshore windmolenparken in zijn algemeenheid zijn in de toekomstige energievoorziening in Nederland, en wat betekent dit specifiek voor een bestaand park of een nieuw te bouwen park dat de studenten beschrijven?

De studenten werken in teams van vier studenten aan een casus, waarbij elk van hen een andere invalshoek vertegenwoordigt. Het eindproduct is een verslag, waarin alle vier de invalshoeken evenredig aan bod komen.

De studenten presenteren de verschillende casussen op een eindsymposium. Per team van vier studenten wordt één gezamenlijke presentatie gegeven, waarbij alle vier de invalshoeken belicht worden.

De inhoudelijke begeleiding van de verschillende invalshoeken van de verschillende casussen wordt verzorgd door vier vakdocenten: dr. Alison Gilbert (Economie), dr. Benno Netelenbos  (Politiek), dr. Boris Jansen (Techniek) en dr. Erik Cammeraat (Ecologie en landschap). Data analyse, -curatie en -visualisatie wordt verzorgd en ondersteund door dr.ir. Emiel van Loon De procesmatige begeleiding wordt verzorgd door een zestal docenten-4: Jordy Willems MSc, Jim Groot MSc, Jasper Steenvoorden MSc, Els Aarts MSc, Yasin Adarraf, MSc en Lieke Mulder MSc.

Om de studenten op weg te helpen bij het werken aan de casus worden de volgende zaken georganiseerd:

1. Inleidende excursie
2. Interactieve (gast)colleges relevant voor de verschillende casussen en invalshoeken, alsmede om de algemene achtergrond van de energievormen te schetsen.
3. Werkgroepen o.l.v. de docenten-4 t.b.v. procesmatige begeleiding van de casussen.
4. Expertmeetings met de vakdocenten t.b.v. inhoudelijke begeleiding van de casussen.
5. Achtergrondinformatie op Canvas en via een reader.

Studiemateriaal

Literatuur

• Wordt via Canvas middels links aangeboden.

Syllabus

• Wordt via Canvas digitaal aangeleverd

Leerdoelen

1. Studenten begrijpen de natuurwetenschappelijke concepten die ten grondslag liggen aan de winning en het gebruik van een aantal geselecteerde hernieuwbare en niet hernieuwbare energiebronnen die (potentieel) belangrijk zijn voor de huidige en toekomstige elektriciteitsopwekking in Nederland.
2. Studenten begrijpen de relatie tussen de winning en het gebruik van genoemde energiebronnen, en landschapsinrichting, ecologie en landgebruik.
3. Studenten begrijpen de economische aspecten rondom de ontwikkeling en toepassing van genoemde energiebronnen.
4. Studenten begrijpen de rol van politieke besluitvorming op de ontwikkeling en toepassing van genoemde energiebronnen.
5. Studenten zijn in staat het opgedane begrip toe te passen om het samenspel van techniek, ecologie, economie en politiek te analyseren en op basis van deze analyse een onderbouwd standpunt te ontwikkelen en presenteren m.b.t. de rol van de onderzochte energiebronnen voor de toekomstige elektriciteitsontwikkeling in Nederland.
6. Ten behoeve van genoemde analyse hebben studenten vaardigheden verworven in data-analyse, -curatie en -visualisatie.

Onderwijsvormen

• Hoorcollege
• Werkcollege
• Veldwerk/excursie
• Presentatie/symposium
• Zelfstandig werken aan bijv. project/scriptie
• Zelfstudie
• Begeleiding/feedbackmoment
• (Computer)practicum

Inleidende excursie

Als inleiding op het vak wordt een tweedaagse excursie georganiseerd. Aanwezigheid hierbij is verplicht. Bij de excursie zullen o.a. bezocht worden: 

• Bruinkoolgroeve behorende bij de bruinkoolcentrale RWE in Niederaußem/Garzweiler, Duitsland ter illustratie van de impact van winning op landschap en samenleving.
• Gebied in de buurt van de groeve waar natuur- en landschapsherstel heeft plaatsgevonden.
• Het prinses Alexia Windpark, Zeewolde, ter illustratie van de mogelijkheden in impact van hernieuwbare energiebronnen.
• Natuurgebied de Groote Peel ter illustratie van de vorming van fossiele brandstoffen

De begeleiding tijdens de excursie wordt verzorgd door drie vakdocenten (dr. Boris Jansen, dr. Judy Shamoun-Barenes en dr. Erik Cammeraat) evenals door de docenten-4. De excursie wordt vooraf gegaan door een inleidende film op de dag van vertrek.

Tijdens de excursie wordt overnacht in Kasteelboerderij De Berckt in Baarlo.

Het vervoer tijdens de excursie gebeurt gezamenlijk per bus. Dit gebeurt in verschillende bussen die woensdag 9 januari 2019 vanaf het Science park vertrekken en daar donderdag 10 januari 2018 weer aankomen. Via Canvas zal duidelijk gecommuniceerd worden welke studenten in welke groep zitten, welke groep in welke bus zit en hoe laat de verschillende bussen van het Science Park vertrekken en naar verwachting weer terug zullen zijn. Zowel bij aanvang van de excursie als tijdens de excursie vertrekken de bussen stipt op tijd. Studenten die dan niet aanwezig zijn, reizen niet mee en zullen het vak volgend jaar opnieuw moeten volgen, omdat niet aan het verplichte onderdeel ‘excursie’ voldaan is (zie ook ‘Aanwezigheid’).

Gedurende de excursie gelden normale fatsoensnormen. Dit betekent dat studenten rekening met elkaar en de begeleiders houden. Dit houdt onder meer in dat hoewel er in de avonduren zeker ruimte tot ontspanning en gezelligheid is, dit niet ten koste van elkaar mag gaan (bijv. geluidsoverlast, roken in de accommodatie) of ten koste van de alertheid tijdens het dagprogramma. Aanwijzingen van de begeleiders dienen te allen tijde worden opgevolgd. Het meebrengen van eigen alcoholische versnaperingen is tijdens de excursie niet toegestaan. Studenten die zich niet aan de regels houden, zullen door de begeleiding uitgesloten worden van verdere deelname aan de excursie. Dit betekent dat ze op eigen kosten en organisatie terug zullen moeten reizen en het vak het volgend jaar opnieuw zullen moeten volgen, omdat niet aan het verplichte onderdeel ‘excursie’ voldaan is (zie ook ‘Aanwezigheid’).

Studenten zijn verplicht een eigen bijdrage te betalen als tegemoetkoming in de kosten voor accommodatie, vervoer en maaltijden tijdens de excursie. De deadline voor het betalen van deze bijdrage zal apart via e-mail bekend gemaakt worden. Ook dient een online informatieformulier ingevuld te worden. Indien de bijdrage bij het verstrijken van de deadline niet betaald is en/of het informatieformulier niet is ingevuld en ingediend wordt de betreffende student uitgesloten van deelname aan de excursie. Dit betekent dat betreffende student het vak het volgend jaar opnieuw zal moeten volgen, omdat niet aan het verplichte onderdeel ‘excursie’ voldaan is (zie ook ‘Aanwezigheid’).

Hoorcolleges

Er wordt een aantal (gast) hoorcolleges gegeven. Hierbij geeft een vakdocent van de UvA of een externe expert op het gebied van energie een lezing over een voor het vak relevant onderwerp, gevolgd door een interactieve discussie van de spreker met de zaal n.a.v. de lezing. Aanwezigheid hierbij is niet verplicht, maar wel sterk aan te raden aangezien de behandelde stof tentamenstof is.

Werkcolleges en expert meetings

Tijdens de werkgroepen worden studenten door de docenten-4 begeleid bij het uitvoeren van de casus. De nadruk ligt hierbij op het opbouwen van de academische vaardigheden die zij bij dit vak verder moeten ontwikkelen: samenwerken, het schrijven van een verslag daarvan (zodat de gegevens verwerkt kunnen worden in de eindopdracht), en het geven van een presentatie (over het verslag van de eindopdracht).

Tijdens de expert meetings krijgen studenten per invalshoek inhoudelijke begeleiding van de vakdocent die bij de betreffende invalshoek betrokken is.

Aanwezigheid bij beide zowel de werkcolleges als de expert meetings is verplicht.

Verdeling leeractiviteiten

Aanwezigheid

Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):

• In geval van een practicum is de student verplicht ten minste 90% van de practicumbijeenkomsten bij te wonen en zich op deze bijeenkomsten terdege voor te bereiden, tenzij anders aangegeven in de studiehandleiding of studiewijzer van het vak. Indien de student minder dan 90% heeft bijgewoond dient het practicum opnieuw te worden gevolgd.
• In geval van werkgroepbijeenkomsten is de student verplicht tenminste 90% van de werkgroepbijeenkomsten bij te wonen en zich op deze bijeenkomsten terdege voor te bereiden, tenzij anders aangegeven in de studiehandleiding of studiewijzer van het vak. Indien de student minder dan 90% heeft bijgewoond, kan het vak niet worden afgerond.
  

Aanvullende eisen voor dit vak:

Aanwezigheid is verplicht bij de werkcolleges (inclusief de expert meetings). Hiervan kan er maximaal 1 gemist worden zonder consequenties in overeenstemming met het 90% criterium in OER-B.

Aanvullend geldt voor de excursie dat aanwezigheid verplicht is, en er geen mogelijkheid is hier een deel van te missen. Als uitsluitend de excursie gemist wordt, wordt de student niet uitgesloten van het vak, maar wordt er geen eindcijfer en geen studiepunten geregistreerd totdat de excursie het volgende jaar alsnog gevolgd is. Wangedrag tijdens de excursie kan leiden tot wegsturen tijdens de excursie, waarmee niet langer aan de verplichte aanwezigheid bij de excursie is voldaan (zie ook hierboven onder de omschrijving van de excursie).

Naast aanwezigheid bij verplichte onderdelen, wordt tijdens het zelfstandig werken aan de casus voldoende inzet van studenten gevraagd. We gaan er vanuit dat studenten ook daadwerkelijk de onder punt 5 aangegeven uren zelfstudie/ zelfwerkzaamheid aan het vak besteden. Dit betekent ook dat studenten moeten zorgen dat ze voldoende bereikbaar zijn voor overleg met de medestudenten waarmee ze een team vormen. Indien studenten zich aan dit groepsproces onttrekken dan wel anderszins hun team benadelen door structureel te weinig tijd aan de casus te besteden, behoudt de vakcoördinator zich het recht voor genoemde student(en) van verdere deelname aan het vak uit te sluiten.

Om zwaarwegende redenen (bijv. ernstige ziekte) kan de coördinator besluiten een uitzondering te maken op de aanwezigheidsplicht bij de verschillende onderdelen. In dat geval zal een vervangende opdracht uitgevoerd moeten worden (zie ook ‘Toetsing’)

Toetsing

Het tentamen is een multiple-choice tentamen. Het bestaat uit 40 vragen. De cesuur wordt berekend op basis van een kennispercentage van 55% en compenseert voor de gokkans (d.w.z. bij een vraag met 4 antwoorden is de gokkans 25%). 

Bij de beoordeling van het eindverslag geldt dat er twee cijfers gegeven worden: een individueel cijfer voor elk van de vier studenten voor hun individuele hoofdstuk en een gezamenlijk cijfer voor alle vier de studenten voor het verslag als geheel. Beide cijfers wegen even zwaar t.o.v. elkaar (zie ook de tabel hierboven). Voor de presentatie geldt dat deze per team van vier studenten plaatsvindt die samen aan de casus gewerkt hebben en deze in principe collectief beoordeeld wordt. Bij de presentatie geldt als voorwaarde dat alle studenten aan het woord komen. De docenten behouden zich het recht voor zowel bij het gezamenlijke deel van het verslag als bij de presentaties individuele beoordelingen te geven in gevallen waarin dit naar hun oordeel nodig is om recht te doen aan grote individuele verschillen in niveau/prestatie.

Omdat data-analyse, -curatie en -presentatie een belangrijk onderdeel van de analyse van de casus vormen, wordt apart een cijfer gegeven voor correcte implementatie hiervan (zie ook de tabel hierboven). Via een laptopcollege en een hoorcollege in de eerste week van het vak zullen de vereisten hiervoor in detail besproken worden en zal hiermee geoefend worden.

Voor een eventuele herkansing van het eindverslag kan maximaal een 6.0 worden gehaald. Het zou immers niet eerlijk zijn als een herkansend team voordeel kan halen uit de extra feedback bij de eindbeoordeling en de extra tijd om e.e.a. af te ronden. Wanneer niet aan de eisen van een van de tussentijdse opdrachten wordt voldaan of een deadline wordt overschreden, is het mogelijk dat het recht op herkansing geheel vervalt. In dat geval moet het vak volgend jaar opnieuw gevolgd worden.

Toetsmatrijs (studentenversie)

Studenten die het vak al eerder hebben gevolgd

Toetsresultaten zijn in beginsel 1 jaar geldig. Na verstrijken van deze termijn, d.w.z. bij een niet succesvolle herkansing, dient in principe het gehele vak opnieuw gevolgd te worden. Dit geldt ook indien een aantal deelonderdelen wel voldoende afgerond werden. Voor Energietransities geldt dat de resultaten van behaalde deelonderdelen bovenop de standaardtermijn van 1 jaar, een extra jaar geldig blijven. Dat betekent dat bij een niet succesvolle herkansing in het lopende collegejaar, in het eerstvolgende collegejaar alleen de niet-behaalde onderdelen herkanst hoeven te worden, zonder dat het vak opnieuw gevolgd hoeft te worden. Indien dit niet, of niet succesvol gebeurt, dient de student met de vakcoördinator contact op te nemen. Deze zal dan per geval bekijken of de geldigheid van (een aantal) deelresultaten verlengd kan worden, al dan niet onder aanvullende voorwaarden. Neem hiertoe in een dergelijk geval contact op met de vakcoördinator

Als een student om aantoonbare zwaarwegende redenen niet aan alle samenstellende onderdelen kant voldoen, dient deze zich voorafgaand aan het toetsingsmoment (tentamen, inleveren opdracht, inleveren paper etc.) te melden bij de studieadviseurs via studieadviseur-iis@uva.nl. In geval van aantoonbare zwaarwegende omstandigheden wordt in samenspraak met de docent gekeken of er een andere oplossing mogelijk is.

Opdrachten

In meerdere tussenopdrachten wordt naar het eindverslag toegewerkt. De tussenopdrachten worden door de werkgroepdocent van feedback voorzien, maar tellen niet mee bij de beoordeling van het eindcijfer.

Fraude en plagiaat

Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van fraude of plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA: http://student.uva.nl

Weekplanning

Rooster

Het rooster van dit vak is in te zien op DataNose.

Aanvullende informatie

Aan de excursie is een financiële bijdrage van de student van ca. 90 euro verbonden.

Vakevaluatie afgelopen jaar

Vanaf 2013-2014 hebben we ervoor gekozen om d.m.v. onderstaande tabel de studenten meer inzicht te geven in de kwaliteitszorg. Daarom nemen we een korte weergave van de studentenevaluatie op en de daaruit voortvloeiende acties ter verbetering van het vak.

Contactinformatie

Coördinator

• dr. B. Jansen

Docenten

• E. Aarts
• Y. Adarraf
• dr. L.H. Cammeraat
• dr. Steven Droge
• Alison Gilbert
• J. Groot
• dr. ir. E.E. van Loon
• L.L. Mulder
• dr. B. Netelenbos
• dr. Judy Shamoun-Baranes
• Jasper Steenvoorden
• J. Willems