Anatomie en Ontwikkelingsbiologie

Anatomy and Developmental Biology

Studiewijzer 2016/2017

Globale inhoud

In deze cursus wordt de topografische anatomie en embryologie van de organen van de borst, buik en bekken van de mens tijdens hoorcolleges en practica besproken; basisprocessen van de ontwikkelingsbiologie worden bestudeerd aan de hand van de morfogenese van het hart en de grote vaten, en ook de teratologie en fysiologie hiervan (hoorcollege en practicum) worden toegelicht.

Met de kennis van bovenstaande elementen wordt een onderzoeksvoorstel geschreven voor een onderzoek op het gebied van hartontwikkeling.

Tijdens deze cursus zal gewerkt worden met geconserveerde menselijke stoffelijke overschotten, bij obductie uitgenomen harten en met kippenembryo's.

Studiemateriaal

Literatuur

• H. Leonardt, Sesam atlas van de Anatomie, deel 2 (Inwendige organen), laatste druk Intro, Baarn (ca. € 40,-)

• W. Kahle, Sesam atlas van de Anatomie, deel 3 (Zenuwstelsel), laatste druk, Intro, Baarn (ca. € 40,-)

• Frank H. Netter, atlas of human anatomy, Icon Learning Systems, (ca.€ 64)

• K.L. Moore, Essential clinical anatomy 5e ed. ISBN:9781451187496 (ca. € 84,-)

Syllabus

• Syllabus en practicumhandleiding snijzapractica (Verplicht afgedruk)

• Practicumhandleiding whole mount in situ hybridisatie en skeletkleuringen (Verplicht afdrukt)

Practicummateriaal

• Snijset
• Labjas

Leerdoelen

Aan het einde van de cursus Anatomie en Ontwikkelingsbiologie kan de student:

• anatomische termen voor het beschrijven van posities, vlakken en assen in het menselijke lichaam definiëren en demonstreren;
• de autonome innervatie van thorax en buikorganen beschrijven en benoemen;
• de anatomische structuren die belangrijk zijn voor de oppervlakte-anatomie aan het sternum, ribben en de delen van het  bekken benoemen en beschrijven en hun relatie met inwendige anatomische structuren benoemen en beschrijven;
• de anatomie van de lichaamswand benoemen en beschrijven;
• de ontwikkeling en anatomie en functie van het diafragma en zijn relatie tot andere anatomische structuren en organen beschrijven;
•  de topografische anatomie van de organen en structuren in de hals van de mens benoemen en beschrijven,
•  de topografische anatomie van de thoraxorganen en structuren van de mens benoemen en beschrijven, de ontwikkeling van deze  organen benoemen en beschrijven, en mogelijk aangeboren afwijkingen verklaren;
• de topografische anatomie van de buikorganen en structuren van de mens benoemen en beschrijven, de ontwikkeling van deze organen benoemen en beschrijven, en mogelijk aangeboren afwijkingen verklaren;
• de topografische anatomie van de bekkenorganen en structuren van de mens benoemen en beschrijven, de ontwikkeling van deze organen benoemen en beschrijven, en mogelijk aangeboren afwijkingen verklaren;
• de ontwikkeling en anatomie van de lichaamsholten bespreken;
• de ontwikkeling van het vierkamerig hart uit mesoderm bespreken;
• de ontwikkeling van de vaten bespreken;
• het ontstaan van aangeboren hartafwijking als consequentie van ontwikkelingsfouten kunnen verklaren;
• het ontstaan van aangeboren afwijkingen aan de vaatpool van het hart kunnen verklaren op grond van de vaatontwikkeling;
• de moleculair-biologische achtergronden van de ontwikkeling van hart en vaten, bespreken;
• een laboratoriumprotocol begrijpen en ontwikkelen voor het zichtbaar maken van genexpressiepatronen in het hart,
• de morfologie van een hart beoordelen aan de hand van de sequentiële segmentale analyse;
• de belangrijkste aangeboren hartafwijkingen (tetralogie van Fallot, atrioventriculair septumdefect, hypoplastisch linker hart en transpositie van de grote vaten) diagnosticeren en beredeneren wat de hemodynamische consequenties van deze aandoeningen zijn;
• het functionele effect van genetische afwijkingen in ionkanalen van het hart beschrijven en verklaren;
• een onderzoeksvoorstel schrijven;
• een werkopdracht en onderzoekvoorstel presenteren.

Onderwijsvormen

• Hoorcollege
• Werkcollege
• (Computer)practicum
• E-learning

Om de verschillende gestelde leerdoelen te bereiken wordt in deze cursus van de volgende onderwijsvormen gebruikgemaakt:

• Practica:
  • Anatomiepractica: Tijdens de anatomiepractica zal de student in groepen onder leiding van een assistent de structuren van de romp door dissectie benaderen en door eigen waarneming (zien, tasten) de diverse organen in hun onderlinge relatie in het stoffelijke overschot bestuderen, c.q. gedemonstreerd krijgen. Daarbij staan hem/haar (driedimensionale) modellen en elektronische leerboeken ten dienste. Bij de ontleding gaat men te werk volgens de in het blokboek aangegeven prepareergang.
  • Kippenembryopractica: Tijdens de kippenembryopractica gaat u kippenembryo’s van verschillende stadia isoleren en genexpressie patronen met behulp van de whole mount in situ hybridizatie procedure zichtbaar maken én het ontwikkelende skelet zichtbaar maken door het kraakbeen en het bot aan te kleuren.
  • Hands-on demo-practicum Aangeboren hartafwijkingen. Tijdens dit practicum gaat u volgens de stappen van de sequentiële segmentale analyse preparaten van harten met aangeboren afwijkingen diagnosticeren
• Ingangstoetsen en zelfstudieopdrachten:
  • Antomiepractica: Teneinde een optimaal gebruik te kunnen maken van de practica dient men vooraf de prepareergang te bestuderen, en bij het prepareren gebruik te maken van de eigen atlas, of de digitale atlas op de snijzaalcomputer. Bovendien is het aan te raden tijdens de practica en de voorbereiding hierop gebruik te maken van het voorgeschreven leerboek.
  • Kippenembryopractica: Voor aanvang van de practica is het essentieel dat u, in groepjes van twee, het practicum heeft voorbereid. Hiervoor dient u de zelfstudievragen te beantwoorden voorafgaand aan het practicum en moet u een protocol maken zodat de experimenten binnen de beschikbare practicumtijden (zoals beschreven in uw practicumhandleiding) kunnen worden uitgevoerd.
• Hoorcolleges: Door middel van hoorcolleges zal een deel van de organogenese worden verduidelijkt, zodat een begrippenkader wordt aangebracht voor de ogenschijnlijk ingewikkelde volwassen anatomische vorm. Ook de gevolgen van stoornissen in de hartontwikkeling zullen in een hoorcollege aan bod komen.
• Werkopdrachten en presentaties:
  • Vaatontwikkeling: De normale en abnormale ontwikkeling van de vaten wordt bestudeerd aan de hand van drie COO’s.
  • Bespreking zelfstudievragen; Deze zelfstudie vragen worden door en met de hele groep besproken onder begeleiding van de docent.
  • Kippenembryopractica: na het succesvol afronden van uw experimenten gaat u, onder het begeleiden van een docent, uw resultaten aan uw collega’s presenteren en een discussie voeren over de door u waargenomen gen expressie patronen.
  • Hart fysiologie: Na bij het interactieve hoorcollege kennis te hebben genomen van de actuele kennis op het gebied van erfelijke hartritmestoornissen bereidt u in een kleine groep van 2 of 3 studenten aan de hand van actuele wetenschappelijke literatuur een presentatie voor over het functionele effect van genetische afwijkingen in een bepaald type ionkanaal van het hart. Bij het werkcollege, met de halve groep studenten (maximaal 15 studenten), houdt u deze presentatie voor uw medestudenten, die uw presentatie zullen beoordelen. Omgekeerd beoordeelt u ook de presentaties van uw medestudenten.
  • Onderzoeksvoorstel: Met de kennis van bovenstaande elementen gaat u een onderzoeksvoorstel schrijven voor een onderzoek op het gebied van hartontwikkeling. Uw onderzoeksvoorstel zal vervolgens door uw collega’s beoordeeld worden waarna u het aan de groep gaat presenteren en de wetenschappelijke waarde, uitvoerbaarheid en applicatie bediscussieerd zal worden.

Verdeling leeractiviteiten

Aanwezigheid

Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):

• Deelname aan alle practica, computerpractica en werkcolleges in het curriculum is verplicht.
  

Aanvullende eisen voor dit vak:

Aanvullende eisen voor dit vak:

Aanwezigheid bij de hoorcolleges wordt sterk aanbevolen.

Je mag gedurende het hele vak maximaal één van de in totaal tien anatomiepractica, één van werkcolleges en één dag van de kippenembryo-practica door overmacht (ziekte, overlijden van een direct familielid etc.) missen.

Ben je vaker dan één keer afwezig van de practica of werkcolleges, dan wordt er geen eindcijfer geregistreerd.

In geval van ziekte of verhindering anderszins dient men zich te wenden tot de practicumleider (zie practicumhandleiding).

Toetsing

Ter voorbereiding van de anatomiepractica moet u voor ieder practicum een ingangstoets maken. U moet 80% of meer van de vragen goed beantwoorden om toegang tot het practicum te krijgen. U kunt de toets zoveel keren maken als u zelf wilt, alleen het hoogste cijfer wordt bewaard. De cijfers van de ingangstoetsen tellen niet mee voor uw eindcijfer.

Er wordt een aantal deeltoetsen afgenomen in deze module. De student heeft het vak behaald, indien alle onderdelen boven het minimumcijfer beoordeeld zijn en het gewogen gemiddelde eindcijfer onafgerond minimaal een 5.5 is.

LET OP! – Het herkansen van individuele deeltoetsen is niet mogelijk. Het hertentamen beslaat de hele theorie.

Inzage toetsing

De datum, het tijdstip en de locatie van het inzagemoment staan in het rooster in DataNose.

Opdrachten

Anatomiepractica

• Ter voorbereiding van de dissectiepractica dient u individueel voor ieder dissectiepracticum een aantal zelfstudieopdrachten en ingangstoetsen te maken zoals beschreven in uw practicumhandleiding. De nabespreking van de opdrachten vindt plaats bij de start van ieder practicum. Gedegen voorbereiding voor de dissectiepractica is verplicht. U krijgt geen toegang tot de practica als u niet aan de voorbereidingseisen voldoet.

Kippenembryopractica

• Ter voorbereiding voor de kippenembryopractica moet u individueel een aantal zelfstudievragen beantwoorden en een protocol schrijven voor het uitvoeren van uw experiment. Nabespreken van de zelfstudievragen en het controleren van uw protocol vindt plaats in een werkcollege voorafgaand aan de start van de kippenembryopractica.

Hartfysiologie

• U houdt samen met vier medestudenten, gebaseerd op actuele wetenschappelijke literatuur, een presentatie over het functionele effect van genetische afwijkingen in een bepaald type ionkanaal van het hart en beoordeelt de presentaties van uw medestudenten. De benodigde basiskennis verwerft u in het voorafgaande interactieve hoorcollege.

Onderzoeksvoorstel

• Aan de hand van de kennis die u heeft verworven betreffende de moleculair-biologische ontwikkeling en fysiologie van het hart moet u samen met een aantal collega’s een onderzoeksvoorstel schrijven. U krijgt dan ook de gelegenheid om de onderzoeksvoorstellen van uw collega’s te beoordelen en erover te discussiëren tijdens een presentatie.

Onderstaande opdrachten komen aan bod in deze cursus:

•    Naam opdracht 1 : beschrijving 2
•    Naam opdracht 2 : beschrijving 1
•    ....

Fraude en plagiaat

Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA:www.uva.nl/plagiaat

Weekplanning

Rooster

Aanvullende informatie

Voor de practica dient men in het bezit te zijn van een snijset en een witte jas.
Bij de practica hartontwikkeling wordt gebruik gemaakt van kippenembryo's.

Locatie: AMC, afd. Anatomie en Embryologie, Embryologie en Fysiologie L2-noord.

Het maximum aantal deelnemers bedraagt 30 studenten.

Dit vak heeft een Blackboardsite. Hier vind je de noodzakelijke aanvullende informatie, zoals de groepsindeling van de practica en werkcolleges. Bekijk de Blackboardsite dus met grote regelmaat!

Contactinformatie

Coördinator

• dr. A.E. van der Merwe