Methoden van Onderzoek en Statistiek

Research Methods and Statistics

Studiewijzer 2025/2026

Globale inhoud

Onderzoek doen, het verzamelen en verwerken van informatie, vormt het hart van de wetenschap. In zowel de sociale wetenschappen als de levenswetenschappen, maken onderzoekers gebruik van een aantal methoden en statistische analyses zodat valide conclusies uit het onderzoek gewaarborgd zijn. Hoe onderzoek ook wordt gedaan – kwantitatief of kwalitatief, in wetenschappelijke literatuur, via experimenten, observaties, of interviews – de waarde van de bevindingen wordt uiteindelijk bepaald door de gebruikte methoden en statistische analyses. In dit vak komen onder andere aan de orde; betrouwbaarheid en validiteit, experimentontwerp en technieken om de gegevens te analyseren die uiteenvallen in beschrijvende statistiek en toetsende statistiek. Er wordt gewerkt met de (programmeer)taal R, die bedoeld is om analyses uit te voeren.

Studiemateriaal

Literatuur

• Whitlock, M. & Schluter, D. (2015). The analysis of biological data (3de editie). Macmillan Higher Education. (ISBN: 9781319325343, nieuwprijs ongeveer €70,-, ISBN e-book: 9781319325350). De eerste en tweede editie van dit boek kunnen ook worden gebruikt, maar de paginanummers ten opzichte van de derde editie verschillen.

  https://www.macmillanlearning.com/ed/uk/product/The-Analysis-of-Biological-Data--3rd-edition/p/1319325343 https://whitlockschluter3e.zoology.ubc.ca/index.html

• Douglas, A., Roos, D., Mancini, F., Couto, A., Lusseau, D. (2024) An Introduction to R. https://intro2r.com/index.html

Practicummateriaal

• Uitleg en opdrachten voor statistiek worden beschikbaar gemaakt via het programma SOWISO (http://uva.sowiso.nl).

Software

• https://cloud.r-project.org/

• https://www.rstudio.com/

• https://uva.sowiso.nl/

Overig

• Slides van de hoorcolleges en werkgroepen (worden beschikbaar gemaakt via http://canvas.uva.nl).

• Het boek sluit aan op de hoorcolleges en de weekopdrachten in de werkgroepen (een deel van de opgaven uit de weekopdrachten komt direct uit het boek). De weekopdrachten worden aangeboden op SOWISO (http://uva.sowiso.nl).

Leerdoelen

• De student kan de belangrijkste concepten in de kwantitatieve methoden van onderzoek en statistiek uitleggen.
• De student kan de meest gebruikte kwantitatieve onderzoeksmethoden herkennen en toepassen.
• De student kan de juiste onderzoeksmethode selecteren wanneer een onderzoeksvraag en/of dataset gegeven is.
• De student kan R gebruiken om de meest gebruikte onderzoekmethoden toe te passen.
• De student kan een onderzoeksvraag en hypothese formuleren en aan de hand daarvan een experimentontwerp opstellen, uitvoeren en de uitkomsten rapporteren.

Onderwijsvormen

• Hoorcollege
• Zelfstudie
• Online videomateriaal
• Laptopcollege
• Zelfstandig werken aan bijv. project/scriptie

Het vak bestaat uit hoorcolleges waarin de theorie wordt besproken, instructie-videomateriaal waarin theorie en praktische toepassingen van statistiek en methoden worden uitgelegd, en werkgroepen. Tijdens de werkgroepen  wordt verdieping geboden over de stof en is er gelegenheid om vragen te stellen over de opdrachten. Het schema met de hoorcolleges, de werkgroepen en de literatuur die wordt besproken, kun je vinden op http://canvas.uva.nl. Op Canvas vind je ook een module waar je instructie video's (kennisclips) kunt bekijken over speciale onderwerpen. 

Verdeling leeractiviteiten

Aanwezigheid

Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):

• Deelname aan alle practica, computerpractica, veldwerk en werkcolleges in het curriculum is verplicht. Eventueel aanvullende eisen worden per onderdeel in de studiewijzer omschreven. Hier staat ook beschreven wat de eventuele consequenties zijn van het niet nakomen van deze verplichting.

Aanvullende eisen voor dit vak:

Hoorcolleges: aanwezigheid bij de hoorcolleges is niet verplicht. Deze kunnen bijgewoond worden op de locatie zoals vermeld in het rooster (https://rooster.uva.nl/) of ze kunnen online worden bekeken via de link op Canvas (https://canvas.uva.nl/).

Werkgroepen: aanwezigheid bij de eerste twee werkgroepen is wel verplicht. In deze twee werkgroepen worden de basisbegrippen van het vak geleerd en wordt de start gemaakt met vaardigheden in R. Een goede start in deze werkgroepen is essentieel voor de voortgang in de rest van het vak. Ook wordt in deze werkgroep gecontroleerd of er geen problemen zijn met de software SOWISO (ook voor de tentamens) en R (voor de analyses). Vandaar de aanwezigheidsverplichting in deze eerste twee werkgroepen. De overige negen werkgroepen zijn niet verplicht, maar aanwezigheid tijdens deze werkgroepen wordt wel zeer sterk aangeraden. In deze werkgroepen wordt de stof besproken, krijg je verdieping en ben je in de gelegenheid om vragen te stellen.

Voor alle werkgroepen (verplicht en niet-verplicht) wordt ervan uit gegaan dat je aanwezig bent. Indien je niet kunt komen dien je een e-mail te sturen naar je werkgroepdocent. Stuur dit afmeldingsbericht uiterlijk twee uur voor aanvang van de werkgroep. De contactgegevens van je werkgroepdocent worden aan het begin van het vak gedeeld. 

Ben je langdurig niet in staat om onderwijs te volgen (langer dan 1 week), neem dan ook contact op met je werkgroep begeleider en de studieadviseur.

Toetsing

De toetsing van dit vak bestaat uit drie deeltentamens. Alle deeltentamens worden afgenomen in een digitale toetsapplicatie, die heet SOWISO (http://uva.sowiso.nl). Die applicatie gebruiken we ook voor de weekopdrachten. De drie deeltentamens zijn open boek tentamens. Je mag bij een open boek tentamen het boek en aantekeningen (op papier) bij je hebben tijdens het tentamen (niet op usb-stick of online ophalen). Bij het eerste deeltentamen heb je R in principe niet nodig (mag je wel gebruiken). Je mag ook een rekenmachine gebruiken (grafische rekenmachine mag ook). Het programma R staat tot je beschikking en daarmee kun je ook alles dat je op je rekenmachine kan (en meer). Bij de laatste twee deeltentamens moet je R gebruiken voor een aantal vragen. Dan kun je vragen verwachten waarbij je een test moet uitvoeren of een kans moet berekenen met behulp van R.

De deeltentamens bestaan uit verschillende typen vragen: multiple choice, open vragen (vaak rekenvragen waar we het antwoord op een som vragen) en meerdere antwoord-vragen. Vergelijkbare vragen komen ook aan de orde in de weekopdrachten en in een oefententamen voor ieder deeltentamen. Om te slagen voor dit vak dien je een eindcijfer van tenminste 5.5 te hebben behaald over de drie deeltentamens. De weging van ieder deeltentamen is als volgt: Deeltentamen 1: 30%, Deeltentamen 2: 30%, Deeltentamen 3: 40%. Het derde deeltentamen weegt zwaarder omdat de kennis uit dit blok over regressie en het linear model extra belangrijk is voor de aansluiting met andere vakken in de opleiding, zoals Wetenschapsfilosofie en Statistisch Redeneren (WSR) in jaar 2. De deeltentamens  worden gemaakt via de toetsapplicatie SOWISO (https://uva.sowiso.nl). Denk eraan je UvA-inloggegevens op papier bij de hand hebt bij ieder deeltentamen, want je telefoon of e-mail kun je niet gebruiken omdat je dan mogelijk ook zou kunnen communiceren.

Indien je niet geslaagd bent dan is er een hertentamen. Het hertentamen beslaat de volledige stof (alle behandelde hoofdstukken en opdrachten en video's). Alle vorige resultaten behaald op de deeltentamens komen dan te vervallen. Ook het hertentamen wordt digitaal afgenomen en gebruik van het boek en aantekeningen (op papier) is toegestaan.

Naast de deeltentamens schrijf je een onderzoeksrapport tijdens de werkgroepen en daarbuiten over een klein onderzoek dat jullie zelf uitvoeren. Dit onderzoeksrapport schrijf je in een groepje van 4 of 5 studenten. Er wordt geen cijfer toegekend aan het onderzoeksrapport. Er wordt alleen getoetst of het project minimaal voldoende is gemaakt (pass/fail opdracht). Het onderzoeksrapport moet beoordeeld zijn met een pass om het vak te kunnen halen.

Indien je het onderzoeksproject niet hebt gehaald, krijg je als groep één herkansing, waarbij je een verbeterde versie van het onderzoeksrapport schrijft.

Voor het schema van de deeltentamens en de herkansing zie het rooster op https://rooster.uva.nl/.

Inzage toetsing

De manier van inzage wordt via de webpagina van het vak gecommuniceerd.

Inzage wordt georganiseerd door de opleiding. Volg hiervoor de berichtgeving van de opleiding.

Opdrachten

Weekopdrachten

• Weekopdrachten worden aangeboden in SOWISO en worden gemaakt met R en RStudio. De opdrachten sluiten zoveel mogelijk aan bij de stof uit het boek en het college van de betreffende week. Deze opdrachten komen elke woensdag online.  De antwoorden van de opdrachten komen op SOWISO te staan en zijn zelf te controleren. We controleren of je de opdrachten serieus hebt gemaakt; de opdrachten tellen niet mee voor het eindcijfer. 

Onderzoeksrapport

• Naast de weekopdrachten is er een opdracht die gedurende de tweede helft van het vak loopt. Daarin ga je een onderzoek bedenken, data verzamelen, data analyseren en een kort verslag schrijven over het onderzoek. Je bent verplicht deze opdracht te doen en je krijgt een voldaan indien je opdracht goed is (het telt niet mee voor de bepaling van je eindcijfer, maar je kunt alleen slagen als je de opdracht hebt gedaan). 

Fraude en plagiaat

Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van fraude of plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA: http://student.uva.nl

Weekplanning

Eindtermen

Via de Zichtbare Leerlijnen Tool kun je zien aan welke eindtermen de leerdoelen van deze cursus bijdragen en hoe de  vakleerdoelen, leerlijndoelen en eindtermen van de opleiding aan elkaar gekoppeld zijn:

https://datanose.nl/#program[BSc%20PB]/outcomes 

https://datanose.nl/#program[BSc%20PB]/trajectories

Aanvullende informatie

Fraude & Plagiaat

Dit vak hanteert de algemene ‘Fraude- en plagiaatregeling’ van de UvA. Onder plagiaat of fraude wordt verstaan het overschrijven van het werk van een medestudent dan wel het kopiëren van wetenschappelijke bronnen (uit bijvoorbeeld boeken en tijdschriften en van het Internet) zonder daarbij de bron te vermelden. Ook geldt het overschrijven van code (programmeertaal) als plagiaat. Uiteraard is plagiaat verboden. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd en streng tegen opgetreden. Bij verdenking van plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Wanneer de examencommissie overtuigd is dat er plagiaat gepleegd is dan kan dit maximaal leiden tot een uitsluiting van al het onderwijs van de opleiding voor een heel kalenderjaar. Zie voor meer informatie over het fraude- en plagiaatreglement van de Universiteit van Amsterdam (https://student.uva.nl/onderwerpen/plagiaat-en-fraude).

Zie de studiewijzer voor nadere informatie.

Verwerking feedback studenten

Het oefenen met R en het werken aan het onderzoeksrapport volgt elkaar nu op. Waar deze twee activiteiten in voorgaande jaren parallel aan elkaar plaatsvonden, zijn ze nu achter elkaar gepland. Dat betekent dat de eerste weken extra aandacht wordt besteed in de werkgroepen en in de weekopdrachten aan het programmeren in R. In de tweede helft van het vak worden R-vaardigheden alleen nog impliciet geoefend tijdens het bestuderen van de statistische methoden. In de tijd die hiermee vrijkomt ga je aan de slag met het onderzoeksrapport.

Daarnaast zullen in de hoorcolleges meer voorbeelden worden behandeld. Dit was een wens vanuit de studenten die aangaven dat juist de voorbeelden het leerzaamst zijn.

Tenslotte is het aantal deeltentamens aangepast van 4 naar 3 deeltentamens. Hierdoor heeft de opleiding meer ruimte om de vakken wat rustiger te laten beginnen. Methoden van Onderzoek en Statistiek start daarom een week later dan voorgaande jaren (in week 37 in plaats van 36).

Contactinformatie

Coördinator

• dr. J. van Kordelaar

Assistenten

• Yaqueri Genser ()
• Eloïse van Alphen ()
• Tim Vervenne (t.p.w.vervenne@uva.nl)