Wetenschapsfilosofie en Statistisch Redeneren

Philosophy of Science and Statistical Reasoning

Studiewijzer 2024/2025

Globale inhoud

Aan het eind van de cursus heb je basale kennis over wetenschapsfilosofie en hoe wetenschappelijke theorievorming en onderzoek met elkaar interacteren. 

Je bent in staat inhoudelijke onderzoeksvragen te koppelen aan onderzoeksdesigns, zelfstandig onderzoeksgegevens te analyseren, en conclusies op basis van die analyses logisch te beargumenteren vanuit een frequentistisch en Bayesiaans perspectief. Daartoe beheers je diverse statistische technieken, waaronder: ANOVA (factorial, mixed), meervoudige regressie en moderator analyse. Daarnaast heb je inzicht in het verschil tussen exploratieve en confirmatieve vraagstellingen en hoe deze zich relateren tot betrouwbaarheid en validiteit. Ook leer je welke rol (neuro)-(computationele)-modellen spelen in theorievorming en hypothese testen. 

Je hebt kennis over de verschillende verklaringsniveaus waarop onderzoek binnen de psychobiologie gedaan wordt, hebt inzicht in hoe deze niveaus zich tot elkaar verhouden en kan evalueren wat dit voor het onderzoek betekent. Je begrijpt ook dat het niet vastligt wat we willen verklaren (‘cognitieve ontologie’), waarom dat samenhangt met het niet-neutrale karakter van psychobiologisch onderzoek, en hoe dat vervolgens weer invloed heeft op de verklaringen die je zoekt. 

Je moet deze kennis en technieken kunnen toepassen bij het zelfstandig opzetten van wetenschappelijke redeneringen en inzicht hebben in de vraag wat een goede verklaring zou kunnen zijn in de psychobiologie.

Ten slotte heb je kennis gemaakt met de manieren waarop deze vaardigheden kunnen worden toegepast in de psychobiologie en het werk van een scientist-practitioner.

Studiemateriaal

Literatuur

• Verplicht: The Analysis of Biological Data (3rd ed.), Whitlock, M.C. & Schluter, D. (2020), Greenwood Village, Colorado: Roberts and Company Publishers. ISBN: 9781319325343. Reeds aangeschaft in jaar 1.

• Verplicht: Understanding Psychology as a Science: An Introduction to Scientific and Statistical Inference (1st ed.) Dienes, Z (2008).  Palgrave-Macmillan. ISBN: 9780230542310

• Verplicht: Philosophy of science: A very short introduction (2nd ed.), Okasha, S. (2006). Oxford: Oxford University Press. ISBN: 9780198745587

• Handout via Canvas over Repeated Measures, welke bevat: Delen van Hoofdstuk 1 en Hoofdstuk 13 uit Field, A., Miles, J. , and Field, Z. (2012). Discovering statistics using R. Sage Publications.

• Handout via Canvas over multiple regressie uit Aggresti & Franklin (2012) Statistics - the Art and Science of Learning from Data, Pearson.

• College slides

Practicummateriaal

• Huiswerk opdrachten op Canvas

Software

• R & RStudio

Leerdoelen

• Conceptueel begrip van statistische inferentie (frequentistische, Bayesiaanse en verdelingsvrije statistiek)
• Kunnen afstemmen van statistische toets op het onderzoeksdesign (en vice versa)
• Kunnen uitvoeren van statistische toetsen met R en JASP
• Kunnen interpreteren van toetsresultaten uit R en JASP
• Inzicht hebben in hoe de processen van deductie, inductie en abductie in relatie staan tot hypothese testen
• Relatie tussen pre-registratie, betrouwbaarheid en validiteit
• Rol van modellen in theorievorming en bewijsvoering
• Begrip over de invloed van omgeving op wetenschap en bewijsvoering
• Kunnen analyseren hoe verschillende niveaus van verklaring in de psychobiologie samenhangen en met elkaar interacteren.
• Inzicht in wat een cognitieve ontologie is en hoe deze interacteert met wetenschappelijke verklaringen
• Kunnen evalueren hoe ideeën over cognitieve ontologie relateren tot het brein (mapping en lokalisatie)
• Het analyseren van de verschillende benaderingen van wetenschap (en ook de verschillende benaderingen binnen psychobiologie).
• Evalueren wat op dit moment je benadering van wetenschap is, deze vergelijken met andere benaderingen, deze eventueel aanpassen, en over je benadering kunnen communiceren.

Onderwijsvormen

• Hoorcollege
• Laptopcollege
• Presentatie/symposium
• Zelfstudie

Verdeling leeractiviteiten

Aanwezigheid

Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):

• Deelname aan alle practica, computerpractica, veldwerk en werkcolleges in het curriculum is verplicht. Eventueel aanvullende eisen worden per onderdeel in de studiewijzer omschreven. Hier staat ook beschreven wat de eventuele consequenties zijn van het niet nakomen van deze verplichting.

Aanvullende eisen voor dit vak:

Voor de laptopcolleges geldt een aanwezigheidsplicht omdat je hier samen met medestudenten en docent actief met de studiestof aan de slag gaat en m.b.h. groepsopdrachten en groepsdiscussies een beter inzicht zult krijgen in de verschillende benaderingen van wetenschap.

Mocht je wegens persoonlijke omstandigheden (denk hierbij aan ziekte of bijzondere familieomstandigheden) niet kunnen deelnemen aan een verplichte onderwijsbijeenkomst, neem dan direct per e-mail contact op met de werkgroepdocent via de gecommuniceerde e-mailadressen. Er wordt dan met je besproken wat de mogelijkheden zijn om de gemiste werkgroep in te halen/compenseren.

Ben je langdurig niet in staat om onderwijs te volgen (langer dan 1 week), neem dan ook contact op met de studieadviseur.

Toetsing

Eindcijfer

• Weging
  • 8/10 × Tentamen
  • 2/10 × Wetenschapsfilosofieopdracht
• Tentamen (digitaal in ANS)
  • Weging
    • 5/8 × totaal aantal tentamenpunten Statistisch Redeneren
    • 3/8 × totaal aantal tentamenpunten Wetenschapsfilosofie
• Wetenschapsfilosofieopdracht
  
  • Geen herkansingsmogelijkheid. Cijfer blijft staan voor hertentamen.

Tijdens het tentamen is de studiestof voor het statistiekdeel beschikbaar (boek + weekopdrachten). 
Voor het wetenschapsfilosfie deel zijn geen hulpmiddelen toegestaan.

Verplichtingen

• Tentamen: ≥ 5.5
• Wetenschapsfilosofieopdracht: gemaakt
• Voorbereidende opdrachten (VO) voor de werkgroepen: 7/7 opdrachten voldoende.
  
  • Onvoldoende/niet ingeleverde opdrachten moeten gecompenseerd/ingehaald worden.
• Digitale weekopdrachten: ≥ 5/7 opdrachten voldoende.
• Mogelijkheid tot slechts 1 gemiste werkgroep met vervangende opdracht.

Het vak is alleen afgerond wanneer aan elk van de verplichtingen is voldaan. Als er niet voldaan is aan de verplichting voor de digitale weekopdrachten wordt na een succesvol tentamen een mogelijkheid geboden tot geslaagde afronding. Als dan nog niet aan de succesvolle afronding van de digitale weekopdrachten voldaan is wordt er geen eindcijfer geregistreerd. Indien men een voldoende hoge score op tentamen behaalt, wordt dus nog de mogelijkheid gegeven om binnen een redelijke termijn alsnog aan de eisen voor digitale weekopdrachten te voldoen. Het is dus ten allen tijde toegestaan en het heeft ook altijd zin om aan het tentamen deel te nemen.

Inzage toetsing

Studenten worden via Canvas geïnformeerd over het geplande inzage-moment.

Opdrachten

Informatie staat op Canvas.

Fraude en plagiaat

Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van fraude of plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA: http://student.uva.nl

Weekplanning

Eindtermen

Deze cursus draagt bij aan de volgende eindtermen van de opleiding Psychobiologie:

1) Kennis en Inzicht

De afgestudeerde

• 1d) kan uitleggen welke onderzoekstechnieken nodig zijn voor het ontwikkelen van kennis en dat kennis nodig is voor het ontwikkelen van onderzoekstechnieken.
• 1e) kan de kennis opgedaan bij een zelfgekozen vak uitleggen.
• 1f) kan de basisprincipes uit de beroepsethiek en wetenschapsfilosofie uitleggen.
• 1h) kan uitleggen wat de bijdragen en beperkingen zijn van de kennis op elk niveau - van molecuul tot de menselijke geest - aan het wetenschapsgebied Psychobiologie.
• 1k) kan grensverleggende ontwikkelingen in het wetenschapsgebied Psychobiologie herkennen.
• 1l) kan uitleggen dat een standpunt wordt beïnvloed door context.

2) Toepassen Kennis en Inzicht

De afgestudeerde

• 2a) kan onderbouwen welke onderzoekstechnieken nodig zijn om onderzoeksvragen binnen het wetenschapsgebied Psychobiologie te beantwoorden.
• 2b) kan ondersteunende disciplines zoals wis-, natuur- en scheikunde en programmeren* toepassen.
• 2c) kan de empirische cyclus zelfstandig doorlopen bij het uitvoeren van een onderzoek.
• 2g) kan voor de psychobiologie relevante computerprogramma’s en/of programmeertalen gebruiken.
• 2h) kan ruwe data interpreteren en een geschikte (kwantitatieve) analysemethode toepassen.
• 2j) kan redeneren en argumenteren en meerdere standpunten benoemen en onderbouwen.

* Deze eindterm geldt voor studenten die gestart zijn vanaf studiejaar 2014/2015

3) Oordeelsvorming

De afgestudeerde

• 3a) kan relevante literatuur verzamelen, verwerken en interpreteren.
• 3b) kan de implicaties van onderzoeksresultaten voor de maatschappij overzien.
• 3c) kan onderzoeksresultaten binnen de Psychobiologie en/of binnen een discipline- overstijgende context interpreteren.
• 3e) kan informatie analyseren aan de hand van kwaliteitscriteria en er een eigen oordeel over vormen.
• 3f) kan alternatieven en tegenargumenten overwegen bij het vormen of herzien van een oordeel.

4) Communicatie

De afgestudeerde

• 4a) kan kennis, bevindingen in wetenschappelijk Nederlands en Engels schriftelijk rapporteren en mondeling presenteren.
• 4b) kan een bijdrage leveren aan wetenschappelijke discussies.
• 4c) kan op basis van begrip en respect communiceren.
• 4d) kan onderzoeksgegevens communiceren volgens de regels van wetenschappelijke integriteit.
• 4e) kan een standpunt overbrengen.

5) Leervaardigheden

De afgestudeerde

• 5a) kan een zelfstandige en wetenschappelijke werkwijze en houding ontwikkelen.
• 5b) kan zich zelfstandig kennis eigen maken.
• 5c) kan nieuwe kennis integreren met aanwezige kennis en tot inzichten komen.
• 5d) kan een constructieve en synergetische manier van samenwerken ontwikkelen.
• 5f) kan zich nieuwe technische vaardigheden eigen maken.
• 5j) kan geleerde principes generaliseren en toepassen in een andere context.

Aanvullende informatie

Recidivisten

Behaalde punten van de wetenschapsfilosofie opdracht en de voorwaarden omtrent weekopdrachten, voorbereidende opdrachten en aanwezigheid in de werkgroep uit het voorgaande jaar blijven 1 jaar geldig. We adviseren wel om de weekopdrachten vrijwillig nogmaals te maken om je goed op het tentamen voor te bereiden.

Contactinformatie

Coördinator

• Alexander Savi

Docenten

• dr. Steven Scholte