Toekomstperspectief voor de Aarde

Future Perspective for the Earth

Studiewijzer 2024/2025

Globale inhoud

Door ongekende bevolkingsgroei, uitputting van grondstoffen en versnelde klimaatsverandering staan we op een keerpunt in ons bestaan op aarde. Een grote uitdaging waar we ons voor gesteld zien is, hoe we onze leefomgeving, de planeet aarde, zodanig kunnen inrichten dat dit een plek blijft waar wij mensen ook in de toekomst een goed bestaan kunnen leiden. Hoe kunnen wij de processen van het leven op zodanige wijze benutten dat wij er weliswaar profijt van trekken, zonder daarmee een fundamentele verstoring van ons leefmilieu teweeg te brengen of onherstelbare schade aan te richten aan natuur/ecosystemen? Om antwoorden te vinden op deze vragen, zullen we kijken hoe we op dit keerpunt beland zijn en onderzoeken in hoeverre we veranderingen al dan niet onomkeerbaar zijn.

We gaan in op de meest belangrijke onderwerpen binnen de ecologie, de aardwetenschappen en een klein deel scheikunde, in het bijzonder om nader zicht te krijgen in de relatie tussen de mens en de aarde. Daarbij is er aandacht voor het systeemdenken dat in de drie vakgebieden die in deze module de aandacht krijgen (ecologie, scheikunde en aardwetenschappen) een belangrijke rol speelt. De cursus is opgebouwd uit vier thema's die in verband staan met elkaar (1) de aardkorst: grondstoffen voor het level (2) het leven: oorsprong en energetische processen (3) gevolgen van klimaatsverandering, en (4) bedreigingen voor soorten. Aan de orde komen onder meer:

- De aardkorst: Hoe is de aarde ontstaan, en welke endogene processen (aardbevingen, vulkaanuitbarstingen) beïnvloeden onze leefomgeving? Met welke veranderingen in aardse processen zal de mens de komende eeuw worden geconfronteerd? Welke rol spelen de koolstofcyclus en de watercyclus in het aardse systeem? Introductie in de lange en korte CO2-cyclus, globale watercyclus en verbanden met klimaatverandering, chemie, geologie, bodem en ecologie. Waterbeschikbaarheid en landschapsfuncties: water is geen onuitputtelijke hulpbron en bevolkingsgroei en landbouw vergroten de druk op het beschikbare water, op de beschikbare bodem en de biodiversiteit: hoe gaan we daar mee om?

- Het leven: Oorsprong van leven, evolutie en biodiversiteit. Wat is natuurlijke selectie? Wat is leven? Energetische processen in levende systemen: koolstofassimilatie, metabool netwerk, energie efficiëntie en trofische systemen.

- Gevolgen van klimaatsverandering: Effecten van klimaatsverandering en landgebruik. Waar treden de grootste effecten op? Gevolgen voor bodemdegradatie, marine ecosystemen. Theorie en berekening van de effecten van veranderingen in het systeem Aarde op chemische evenwichten. Biomen (vegetatiegordels) en de relatie tot abiotische factoren, zoals de bodem, topografie, geologie en klimaat.

- Bedreigingen voor soorten: Hoe overleven soorten in een gefragmenteerd landschap? Hoe belangrijk is biodiversiteit? Hoe meet je het? Effecten van uitputting van natuurlijke bronnen geïllustreerd met behulp van eilandsystemen.

Studiemateriaal

Literatuur

• Boeken zijn te koop via studystore.nl

   

  Christopherson, R.W. & Birkeland, G. 2015. Geosystems: An Introduction to Physical Geography, Global Edition, 9th edition, Pearson. ISBN 139781292057750.
  NB: Herkansers die nog Elemental Geosystems, Christopherson R.W. & Birkeland G., 7th edition or 8th edition hebben, kunnen die ook gebruiken.

   

  Hillis D. et al. 2020. Life: The Science of Biology. 12th Edition. W.H. Freeman & Co. ISBN 9781319315788.

   

  Zumdahl & Zumdahl. Chemistry. Custom edition  via studystore.nl kopen (https://www.studystore.nl/p/9781473769403/zumdahl-zumgahl-decoste-custom-chemistry?secondhand). Het staat daar aangegeven als: 'zumdahl/zumgahl/decoste - custom chemistry' met ISBN nummer: 9781473769403. De prijs is ca. 30 euro.

  Je kunt ook voor het hele boek kiezen, de edities 7 t/m 10 (laatste) zijn hiervoor geschikt.

   

  Digitale handleiding en losse artikelen staan op Canvas. Er wordt van je verwacht dat je zelf de benodigde artikelen opzoekt en uitprint.

Software

• Software: COACH

   

  FNWI software ondersteuning voor studenten

   

  Software downloaden: je kunt de software kan downloaden via www.datanose.nl/byod.

   

  Hulp bij installeren van software en andere Bring Your Own Device vragen

   

  Iedere dinsdag en donderdag van 12:00-13:00 is er een ‘laptopspreekuur’ in B1.27A (de ruimte direct links van de onderwijsbalie) waar studenten terecht kunnen met alle problemen met hun laptop. Buiten het spreekuur kan men per e-mail terecht bij Team Laptopondersteuning.

   

  De eerste drie weken van het academisch jaar is er tussen 10 en 16 uur een laptophelpdesk voor studenten in B1.19A, in de buurt van de balies op de eerste verdieping.

   

  Laptop lenen: FNWI-studenten kunnen bij de balie van de bibliotheek een laptop met MS Office en Adobe Acrobat huren voor € 5,- per dag. Huren en retourneren kan op werkdagen tussen 9 en 20 uur. De lener heeft gebruikersrechten op de laptop en kan dus eigen software installeren. Bij de laptop worden een laptoptas, adapter, USB-muis, slot en HDMI-kabel geleverd. Na inlevering worden eigen documenten en software verwijderd.

Leerdoelen

• De studenten kan basale geologische, chemische en biologische processen en onderlinge verbanden beschrijven.
• De studenten kan uitleggen hoe processen van positieve en negatieve terugkoppeling, en buffering werken in het systeem aarde.
• De student kan belangrijke factoren en processen uitleggen die biodiversiteit bedreigen en ecosystemen verstoren.
• De student kan belangrijke chemische cycli en evenwichten van het systeem Aarde beschrijven en uitleggen hoe deze door de mens verstoord worden.
• De student krijgt inzicht in de invloed van mensen op systeem aarde rond het centrale thema van mondiale veranderingen.
• De student kan een aantal gevolgen van klimaatverandering en landgebruik op terrestrische en aquatische ecosystemen aanduiden.

Onderwijsvormen

• Hoorcollege
• Werkcollege
• Laptopcollege
• Zelfstudie
• Zelfstandig werken aan bijv. project/scriptie
• Presentatie/symposium
• Veldwerk/excursie

Voor elke hoorcollege/werkcollege wordt je gevraagd om literatuur te bestuderen die tijdens het college wordt besproken. Kijk op Canvas voor het onderwijsschema en literatuur. Probeer vragen over concepten, figuren, theorieën en modellen die je niet begrijpt of niet duidelijk zijn uitgelegd in de literatuur voor te bereiden. Hou een vragenlijstje bij en stel deze tijdens het college op het moment dat het onderwerp aan bod komt.

Het is sterk aanbevolen om deel te nemen aan alle geplande onderwijsactiviteiten. Door dit te doen, draag je actief bij aan de levendige leergemeenschap die we bij Future Planet Studies koesteren. Jouw bijdrage en aanwezigheid bepalen in grote mate de kwaliteit van de onderwijsactiviteiten en je kansen om het vak succesvol af te ronden. De aangewezen verplichte activiteiten spelen een cruciale rol bij het behalen van de cursusdoelstellingen en zijn essentieel voor je algehele voortgang. Door je in te schrijven voor deze cursus ga je akkoord met de regels omtrent aanwezigheid en stem je ermee in actief deel te nemen aan de verplichte activiteiten.

Daarnaast staan de werkcolleges (werkgroepbijeenkomsten) grotendeels in het teken van klassikale discussies en groepsopdrachten. De leerstof is niet (slechts) de literatuur, maar juist het verwoorden en toepassen van de ideeën, theorieën en concepten in de literatuur. Daarom wordt de kwaliteit van de werkcolleges voor een groot deel bepaald door de aanwezigheid, voorbereiding en actieve participatie van iedere student.

Tijdens werkcolleges wordt begrip van studiestof en toepassen van studiestof op vraagstukken op formatieve wijze geoefend ter voorbereiding op het tentamen.

Verdeling leeractiviteiten

Aanwezigheid

Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):

• Deelname aan veldwerk is verplicht en niet vervangbaar door opdrachten of andere cursussen.
• In geval van een practicum is de student verplicht ten minste 90% van de practicumbijeenkomsten bij te wonen en zich op deze bijeenkomsten terdege voor te bereiden, tenzij anders aangegeven in de studiewijzer van het vak. Indien de student minder dan 90% heeft bijgewoond dient het practicum opnieuw te worden gevolgd.
• In geval van werkgroepbijeenkomsten is de student verplicht tenminste 7 van elke 8 werkgroepbijeenkomsten bij te wonen en zich op deze bijeenkomsten terdege voor te bereiden, tenzij anders aangegeven in de studiewijzer. Bij meer dan 8 werkgroepbijeenkomsten geldt dat de student steeds per (deel van) 8 bijeenkomsten maximaal 1 bijeenkomst mag missen. Indien de student minder dan het verplichte aantal heeft bijgewoond, kan het vak niet worden afgerond.
  

Aanvullende eisen voor dit vak:

Je mag gedurende dit hele vak maximaal 2 werkcolleges (werkgroepbijeenkomsten) missen; bij afwezigheid bij meer werkcolleges kan het vak niet worden afgerond.

Afwezigheid vooraf per mail melden bij je werkgroepdocent

Toetsing

Zie Canvas en de studiehandleiding (staat ook op canvas) voor verdere info omtrent toetsen, tentamens en de werkopdrachten.

* De aanwezigheid van voldoende scheikundige kennis (zie ‘opbouw’) wordt getest d.m.v. een voor alle studenten verplichte toets. Het cijfer voor deze toets wordt niet meegenomen bij het vaststellen van het eindcijfer van het vak. De toets moet echter wél voldoende worden gemaakt. Zolang dit niet het geval is, wordt geen eindcijfer voor het vak gegeven. Er is één herkansingsmogelijkheid tijdens het vak.

** De cijfers van deeltentamens 1 en 2 wegen even zwaar mee voor het deelcijfer 'theorie'. Een hertentamen is alleen mogelijk over de hele stof. De deeltentamens zijn dan niet herkansbaar, het deelcijfer 'theorie' is wel herkansbaar.

*** Er zijn in totaal 10 werkcollege opdrachten. Elk opdracht wordt beoordeeld als pass (1 punt) of fail (0 punten). Indien een opdracht na de deadline wordt ingeleverd wordt deze beoordeeld als fail. Alle werkcollege opdrachten moeten worden ingeleverd. Is dit niet het geval dan voldoe je niet aan de voorwaarde (zie hieronder) voor het behalen van het eindcijfer

Voorwaarden voor het verkrijgen van een eindcijfer zijn: 1. voldaan hebben aan de aanwezigheidsplicht bij werkcollege en 2. het inleveren van alle werkcollege opdrachten.

De cursus is behaald wanneer het eindresultaat minstens een 6.0 is (een 5.50 wordt afgerond op een 6.0).

N.B. Als je om aantoonbare zwaarwegende redenen niet aan alle samenstellende onderdelen kunt voldoen, dien je je voorafgaand aan het toetsingsmoment (tentamen, inleveren opdracht, inleveren paper etc.) te melden bij de studieadviseurs via studieadviseur-iis@uva.nl. In geval van aantoonbare zwaarwegende omstandigheden wordt er dan in samenspraak met de docent gekeken of er een andere oplossing mogelijk is.

Toetsmatrijs (studentenversie)

Studenten die het vak al eerder hebben gevolgd

Studenten die de intake toets scheikunde niet hebben gehaald, maar wel de andere onderdelen van Toekomstperspectief voor de Aarde, herkansen alleen de scheikunde intake toets. Daarna kunnen de studiepunten en het cijfer van het afgelopen collegejaar worden gehonoreerd. Hiervoor dient de student een schriftelijk verzoek vóór 13-9-2024 in te dienen bij de vakcoördinator: Hans Breeuwer (j.a.j.breeuwer@uva.nl).

Overige herkansers kunnen vrijstellingen krijgen voor onderdelen van Toekomstperspectief voor de Aarde, mits ze hier voorafgaand aan de cursus contact opnemen met de coördinerend docent-4: Kavel Ozturk  (k.c.d.ozturk@uva.nl). Zie hiervoor de tabel.

Tabel: herkansers

Inzage toetsing

De manier van inzage wordt via de webpagina van het vak gecommuniceerd.

Je hebt tot uiterlijk 20 werkdagen na bekendmaking van de cijfers recht op inzage van alle soorten toetsen (tentamens, papers, opdrachten). Na afloop kunnen studenten een aantal dagen hun antwoorden inzien.

Voor het inzien van werkgroepopdrachten kan een afspraak gemaakt worden met je werkgroep docent.

Opdrachten

Zie de Canvassite

Fraude en plagiaat

Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van fraude of plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA: http://student.uva.nl

Weekplanning

Aanvullende informatie

De aanwezigheid van voldoende scheikundige kennis wordt getoetst d.m.v. een voor alle studenten verplichte toets. Het cijfer voor deze toets wordt niet meegenomen in het vaststellen van het eindcijfer van het vak. De toets moet echter voldoende gemaakt worden. Zolang dit niet het geval is, wordt geen eindcijfer voor het vak gegeven. De toets wordt ingeroosterd binnen het vak, evenals een herkansingsmogelijkheid.

Studenten hebben basiskennis in biologie en scheikunde nodig om deze cursus te volgen (vergelijkbaar met de kennis aan het eind van 4 VWO), als deze basiskennis ontbreekt moeten studenten zich deze stof zelf eigen maken.

Deze cursus heeft een Canvassite. Hier vind je de noodzakelijke aanvullende informatie, zoals de groepsindeling van de werkcolleges, de opdrachten. Bekijk de Canvassite dus met grote regelmaat!

We vinden het belangrijk dat je je op de UvA en bij Future Planet Studies veilig voelt. Krijg je onverhoopt te maken met ongewenst gedrag of voel je je onveilig, dan kun je terecht bij verschillende personen. Je melding wordt altijd vertrouwelijk behandeld. Kijk op deze website voor meer informatie over waar en bij wie je terecht kunt.

It is important that everyone feels safe at the UvA and Future Planet Studies. We are committed to provide social safety and we offer various forms of support for people experiencing inappropriate or unsafe situations. Consult the UvA website or Future Planet Studies Canvas page for more information and contact info.

Feedback studenten afgelopen jaar

Vanaf 2013-2014 hebben we ervoor gekozen om d.m.v. onderstaande tabel de studenten meer inzicht te geven in de kwaliteitszorg. Daarom nemen we een korte weergave van de studentenevaluatie op en de daaruit voortvloeiende acties ter verbetering van het vak.

Contactinformatie

Coördinator

• dr. Hans Breeuwer

Docenten

• Kavel Ozturk MSc - coördinerend werkcollegedocent
•  
• dr. Erik Cammeraat
• Jelle Bulens MSc - werkcollegedocent
• Philipp Grammel MSc -  werkcollegedocent
• prof. dr. Jef Huisman
• dr. Boris Jansen
• dr. Elisabeth Krueger
• dr. Elly Morriën
• dr. Gerard Oostermeijer
• dr. Kenneth Rijsdijk
• prof. dr. Judy Shamoun-Baranes
• prof. dr. Peter van Tienderen
• Anne Uilhoorn - werkcollegedocent