Neuroanatomie en neurofysiologie

Neuroanatomy and Neurophysiology

Eigenaar	Bachelor Psychobiologie
Coördinator	dr. J.A. Gorter
Onderdeel van	Bachelor Psychobiologie, jaar 1
Links	Zichtbare leerlijnen

Studiewijzer 2023/2024

Globale inhoud

Deze cursus is bestemd voor eerstejaarsstudenten Psychobiologie en duurt 8 weken (exclusief 1 tussenweek).  Tijdens de cursus worden in de eerste helft (april) de basisprincipes van de anatomie en fysiologie van de hersenen (CZS) behandeld. Voorbeelden worden aangevuld met laptopcolleges (LC), een neurofysiologiepracticum, neuroanatomiepractica en een integratieopdracht.

In het 2e deel van de cursus (in mei) komt de humane anatomie en fysiologie van de perifere organen aan de orde. Hoorcolleges worden aangevuld  met werkcolleges op Science Park en practica op het AMC.

1e gedeelte:

Het eerste gedeelte is gericht op het centraal zenuwstelsel.

Neurofysiologie: Er wordt kennis opgedaan van de natuurkunde achter de biologie, met name m.b.t. elektriciteit, ionstromen en celmembranen, voortgeleiding van een actiepotentiaal, synaptische integratie en neuronale netwerken.

In het 1e gedeelte komen ook de moleculaire cellulaire eigenschappen van neuroplasticiteit (leer- en geheugenprocessen) aan de orde (bv. lange termijn potentiatie) en een ziekteproces als epilepsie, waarbij een overprikkeling van neuronale netwerken kan leiden tot epileptische aanvallen.

Elektriciteitsleerprincipes worden in de hoor- en laptopcolleges behandeld en opdrachten moeten uitgevoerd worden in SOWISO. De bijbehorende laptopcolleges behelzen een computermodel over membraanpotentialen,  de actiepotentiaal en synaptische potentialen en een nat practicum waarin actiepotentialen gemeten worden in een reuzenaxon van de regenworm.

Neuroanatomie: Allereerst zal stilgestaan worden bij de globale opbouw van de hersenen bij vertebraten (vnl rat). Hierbij worden zowel de macrostructuur als belangrijke neurotransmittersystemen binnen de hersenen besproken. Naast een inleidend theoretisch kader zal de stof vooral ook praktisch worden verwerkt. Hiervan maken een snijpracticum, microscopisch practicum en computer ondersteunend onderwijs deel uit.

Integratieopdracht: Het verband tussen de neuroanatomie en neurofysiologie als oorzaak van een neuropathologie/neurologisch ziektebeeld wordt in groepsverband uitgewerkt dmv het maken van een video die gaat over een zelf gekozen CZS gerelateerd ziektebeeld (telt voor 5% mee voor het eindcijfer).

Het eerste gedeelte wordt afgesloten met een deeltentamen (telt voor 50% mee).

2e gedeelte:

Het 2e gedeelte is gericht op de humane anatomie en fysiologie van de organen buiten het centraal zenuwstelsel.

Anatomie. Er zijn een aantal hoorcolleges over het bouwplan van de mens. De orgaansystemen die behandeld worden, komen ook aan de orde in een practicum (op het AMC). Er is speciale aandacht voor hart en longen, spijsverteringstelsel, het urogenitaalstelsel en het bewegingsapparaat.

Fysiologie: In een serie hoor- en werkcolleges  wordt aandacht besteed aan de regulatie van processen gerelateerd aan de functie van het hart, longen, spijsvertering- en urogenitaal stelsel inclusief nieren.

Het 2e gedeelte wordt afgesloten met het tweede deeltentamen (45% van eindcijfer).

 

 

Studiemateriaal

Literatuur

• Verplicht boek: Neuroscience, 5th or 6th edition Purves et. al. Sinauer, 2019 (ISBN: 978-1605358413)

• Anatomie en fysiologie boek van Marieb (10e of 11e druk)

Syllabus

• Op CANVAS is een reader elektriciteitsleer beschikbaar in de SOWISO module en  reader anatomiepracticum

Practicummateriaal

• Labjas

Software

• Matlab 2020 of hoger

Overig

• Op CANVAS is een reader elektriciteitsleer beschikbaar in de SOWISO module en  readers voor de neuroanatomie- en de humane practicumonderdelen en werkcollege humane fysiologie.

Leerdoelen

• De student kan uitleggen hoe het centraal zenuwstelsel (CZS) van de mens en rat is opgebouwd en een vergelijking maken van het CSZ tussen mens en rat
• De student kan technieken beschrijven waarmee verbindingen en structuren in de hersenen zichtbaar worden gemaakt en uitleggen hoe deze technieken kunnen bijdragen aan het begrip van de anatomie en fysiologie van de hersenen
• De student kan de elektrofysiologische principes van neurale signalering uitleggen
• De student kan berekeningen en voorspellingen doen over de elektrische signalering van individuele neuronen
• De student kan de principes en werking van communicatie tussen neuronen en hoe dit verandert bij specifieke neuropathologieën uitleggen
• De student kan de anatomie en werking van de belangrijkste neurotransmitters en hun rol bij neurologische/psychiatrische ziekten uitleggen
• De student kan het verband tussen de anatomie en (elektro)fysiologie als oorzaak of gevolg van een neurologische ziekte uitleggen
• De student kan de moleculaire mechanismes die ten grondslag liggen aan neuronale plasticiteit (leren en geheugen) uitleggen
• De student kan mogelijke oorzaken en cellulaire mechanismen van epilepsie benoemen en uitleggen hoe de ziekte onderzocht en bestreden kan worden
• De student kan elektrische signalen van een reuzenaxon afleiden en deze signalen interpreteren
• De student kan de fysiologische terminologie die gebruikt wordt om de werking van orgaan-specifieke moleculen, cellen, weefsels en organen beschrijven
• De student kan het geïntegreerde functioneren van weefsels en organen in het menselijke lichaam en de regelsystemen die eraan ten grondslag liggen of eruit volgen, uitleggen
• De student kan respectvol omgaan met dierlijk materiaal
• De student kan constructieve feedback geven aan medestudenten
• De student kan het verband tussen de anatomie en (elektro)fysiologie als oorzaak of gevolg van een neurologische ziekte uitleggen

Onderwijsvormen

• Hoorcollege
• (Computer)practicum
• Zelfstudie
• Laptopcollege
• Werkcollege
• Zelfstandig werken aan bijv. project/scriptie
• Begeleiding/feedbackmoment

·         Hoorcolleges

-        Werkcolleges (verplicht)

·         Laptopcolleges (verplicht). Er wordt aan de hand van computermodellen uitgelegd hoe de membraanpotentiaal, de aktiepotentiaal en de synaptische potentiaal werken

·         Practica (verplicht);
*Neuroanatomie: er wordt met gefixeerd dierlijk materiaal gewerkt (microscopie).
*In het fysiologie snijpracticum wordt aan het reuzenaxon van de regenworm gemeten.

* Integratieopdracht. Hierbij wordt een videopresentatie gemaakt waarin de neurofysiologie en de neuroanatomie samengebracht worden aan de hand van een CZS ziektebeeld

* Humane anatomiepracticum van de perifere organen (op het AMC)

 

Verdeling leeractiviteiten

Aanwezigheid

Aanwezigheidseisen opleiding (OER-B):

• Deelname aan alle practica, computerpractica, veldwerk en werkcolleges in het curriculum is verplicht. Eventueel aanvullende eisen worden per onderdeel in de studiewijzer omschreven. Hier staat ook beschreven wat de eventuele consequenties zijn van het niet nakomen van deze verplichting.

Aanvullende eisen voor dit vak:

Bovenstaande aanwezigheidsplicht geldt ook voor alle 'live' aangeboden online practica (inclusief LC en integratieopdracht) en werkcolleges.

Mocht je wegens persoonlijke omstandigheden (denk hierbij aan ziekte of bijzondere familieomstandigheden) niet kunnen deelnemen aan een verplichte onderwijsbijeenkomst, neem dan direct per e-mail contact op met de vakcoördinator of docent via de gecommuniceerde e-mailadressen (zie hieronder  e-mailadressen uitgesplitst). Er wordt dan met je besproken of er mogelijkheden zijn om het onderwijs op een andere wijze te volgen, en zo ja welke.

Ben je langdurig niet in staat om onderwijs te volgen (langer dan 1 week), neem dan ook contact op met de studieadviseur.

Voor de laptopcolleges, practica en werkcolleges  (inclusief LC en integratieopdracht) geldt een strikte aanwezigheidsplicht.

Je mag gedurende het hele programma geen practicum missen. Er is voor de eerste deeltoets nog een mogelijkheid om maximaal 2 practica onderdelen in te halen. Voor practica op het AMC geldt een entreetoets. Deze practica  kunnen niet ingehaald worden.

Reden van afwezigheid doorgeven aan:

Neurofysiologie: d.l.h.kruijssen@uva.nl

Neuroanatomie: a.b.mulder@uva.nl

Humane anatomie: r.p.kleipool@amsterdamumc.nl

Humane fysiologie: r.wilders@amsterdamumc.nl

 

Toetsing

Onderdeel en weging	Details
Eindcijfer
0.5 (50%) Digitaal deeltentamen 1	Vereist
0.45 (45%) Digitaal deeltentamen 2	Vereist
0.05 (5%) Integratieopdracht	Vereist

Halverwege (neuro, 1e deel) en aan het eind (AMC, 2e deel) van de cursus wordt er een deeltentamen afgenomen. De integratieopdracht wordt voor 5 % meegerekend in het eindcijfer.

Tijdens de neuroanatomiepractica worden de vaardigheden van de student enkele malen beoordeeld. Binnen de eerste 2 weken van de cursus moeten elektriciteitsopdrachten gemaakt worden in SOWISO (tot>70% score is behaald). Een voldoende beoordeling is voorwaarde voor de toekenning van het eindcijfer van de cursus. Studenten die een onvoldoende beoordeling hebben voor het practicum kunnen het practicum pas herkansen in het volgende studiejaar. Deel van de  practicumstof wordt ook behandeld tijdens de colleges en wordt ook getoetst in de deeltentamens.

Tijdens de werkcolleges van dr. Wilders zijn opdrachten beschikbaar. De opdrachten worden tijdens het werkcollege gemaakt. Hierbij mag worden samengewerkt. De opdrachten worden tijdens werkcollege  behandeld.

Bij dit vak waarbij de beoordeling middels 2 deeltentamens en de integratieopdracht plaatsvindt, wordt 1 eindcijfer gegeven. Er mag dus gecompenseerd worden tussen de onderdelen. De tentamens bestaan uit MC en invul/korte open vragen.

Deel tentamen 1: 50%

Deeltentamen 2: 45 %

Integratieopdracht: 5%

Per open vraag staat hoeveel punten verdiend kan worden.

Bij eindcijfer > 5,5 gemiddeld en voldoende bij practicum ben je geslaagd

Inzage toetsing

De manier van inzage wordt via de digitale leeromgeving gecommuniceerd.

Opdrachten

practicum

• Tijdens het practicum wordt gecheckt:

  • • Of je meegedaan hebt
    • Of je de invulopdrachten allemaal hebt gemaakt
    • Of je goed samenwerkt met je medestudent (tijdens wormenpracticum en integratieopdracht)

  Er hoeft geen labjournaal bijgehouden worden

SOWISO elektriciteitsleer

• De opdrachten worden automatisch nagekeken en moeten in zijn geheel binnen de eerste 2 weken afgemaakt zijn; score moet hoger zijn dan 70% goed

Integratieopdracht

• Er wordt een filmpje gemaakt in groepjes van ~4 studenten per onderwerp, dat draait om een neurologiesche ziekte waarbij de neuroanatomie en fysiologie geintegreerd worden. Studenten moeten elkaar peer reviewen. Totale beoordeling telt voor 5% mee met eindcijfer vak.

Fraude en plagiaat

Dit vak hanteert de algemene 'Fraude- en plagiaatregeling' van de UvA. Hier wordt nauwkeurig op gecontroleerd. Bij verdenking van fraude of plagiaat wordt de examencommissie van de opleiding ingeschakeld. Zie de Fraude- en plagiaatregeling van de UvA: http://student.uva.nl

Weekplanning

Eindtermen

Via de Zichtbare Leerlijnen Creator kun je zien aan welke eindtermen de leerdoelen van deze cursus bijdragen en hoe de  vakleerdoelen, leerlijndoelen en eindtermen van de opleiding aan elkaar gekoppeld zijn:

https://datanose.nl/#program[BSc%20PB]/outcomes 

https://datanose.nl/#program[BSc%20PB]/trajectories

Aanvullende informatie

Dit vak sluit aan op Introductie Psychobiologie, Cognitieve Psychologie en Celbiologie

Bij Neurofysiologie worden werkgroepen of practica gegeven, waarbij de studiestof geïllustreerd wordt. Bij deze practica/werkgroepen is aanwezigheid verplicht en er worden verplichte invulopdrachten gemaakt die je aan het eind van ieder practicum worden gecheckt door de assistenten. Er worden elektriciteitsleer opdrachten gemaakt op SOWISO. Er wordt een ("youTube") video gemaakt waarbij jullie neuroanatomie en neurofysiologie moeten integreren.

De toetsing van de leerdoelen vindt plaats tijdens het schriftelijke tentamen.

Contactinformatie

Coördinator

• dr. J.A. Gorter

Docenten

• J. Gorter
• R. de Heus
• D Kruijssen 
• A.B. Mulder
• L. Engelbert
• M. van Tuinen
• R. Wilders
• R.P. Kleipool

Docenten/ Assistenten

• Pia den Braver
• Lara Engelbert
• Lisa Feijen
• Stefan Huijgens BSc
• Imme Kooi
• Thomas Verhage
• Esmée Westenbrink